Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β', επονομαζόμενος Ρινότμητος βασίλεψε σε δύο περιόδους, από το 685 έως το 695, και κατόπιν από το 705 έως το θάνατό του το 711.

Σε ηλικία μόλις 17 ετών (γεννημένος όταν ο πατέρας του Κωνσταντίνος Δ' ήταν 16), ο Ιουστινιανός Β στέφεται αυτοκράτορας. Ο Ιουστινιανός γρήγορα θα δείξει τον ισχυρό του χαρακτήρα, την εξυπνάδα, τη διορατικότητα και τις μεγάλες διοικητικές ικανότητές του. Δυστυχώς όμως θα παρουσιάσει σημάδια σκληρότητας, που είχαν εκλείψει από τις ημέρες του Φωκά, καθώς και δείγματα διανοητικής ανισορροπίας, ανάλογα με αυτά που έδειξε ο Ηράκλειος προς το τέλος της ζωής του.

Στην αρχή της βασιλείας του πραγματοποιεί επιτυχημένες εκστρατείες κατά των Αράβων στα ανατολικά. Έθεσε σε ισχύ το "Νόμο των Αγροτών", μια ρύθμιση που επέτρεψε την ισχυροποίηση της αγροτικής τάξης. Διατηρώντας τη διοικητική διαίρεση των θεμάτων, διατάζει τη μεταφορά Σλάβων από τη Βαλκανική στη Βιθυνία της Μ. Ασίας για να την εποικήσουν, πιστεύοντας ότι έτσι θα τη θωρακίσει απέναντι στον Αραβικό κίνδυνο.

Το 691, συγκάλεσε την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, προκειμένου να ρυθμιστούν ορισμένες λεπτομέρειες της Ε' και της ΣΤ' Οικουμενικών Συνόδων. Από τα ψηφίσματά της, πολλά είναι εξαιρετικά ασήμαντες λεπτομέρειες, παρά ταύτα όμως, ο Ιουστινιανός αξίωσε την άμεση υιοθέτησή τους από τη Ρώμη, χωρίς δε κάν να καλέσει απεσταλμένους του πάπα Σέργιου στη Σύνοδο. Αποτέλεσμα ήταν η ρήξη στις σχέσεις τους. Τον ίδιο καιρό αναθέτει στον Μέγα Λογοθέτη Θεόδοτο και τον ευνούχο Στέφανο της Περσίας τη συλλογή φόρων. Οι αξιωματούχοι αυτοί εξήντλησαν τη σκληρότητά τους στους φορολογούμενους, με αποτέλεσμα τη γενική δυσαρέσκεια. Το 695 ο στρατός επαναστάτησε και ανακήρυξε αυτοκράτορα έναν στρατιωτικό με το όνομα Λεόντιος. Ο Λεόντιος, όντας παλαιός φίλος του πατέρα του, χάρισε τη ζωή στον Ιουστινιανό, τον τιμώρησε όμως με ρινοκοπία (δηλαδή ακρωτηριασμό της μύτης) και τον εξόρισε στη Χερσώνα της Κριμαίας. Εκεί ο Ιουστινιανός παρέμεινε για δέκα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 705. Τη χρονιά αυτή απέδρασε από τη Χερσώνα και συνάπτοντας στρατηγικές συμμαχίες με τους Βούλγαρους και τους Χαζάρους, διέσπασε την άμυνα της πόλης και ανακατέλαβε την εξουσία από τον αυτοκράτορα Τιβέριο, που είχε στο μεταξύ εκθρονίσει το Λεόντιο το 698. Τιμώρησε με θάνατο και ακρωτηριασμό εκατοντάδες συνεργάτες και αξιωματούχους των προηγούμενων δύο αυτοκρατόρων, ενώ για ανταμοιβή έχρισε καίσαρα το Χάζαρο χάνο Ιβουζίρ, έναν βάρβαρο κατά τα βυζαντινά πρότυπα, δίνοντάς του ένα αξίωμα για το οποίο συνήθως προορίζονταν μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, προκαλώντας την έκπληξη και τον τρόμο στους Βυζαντινούς.

Πραγματοποίησε το 709 και το 711 δύο εκστρατείες καταστολής εξεγέρσεων στη Ραβέννα και τη Χερσώνα. Η δεύτερη αυτή και αποτυχημένη εκστρατεία, θα προκαλέσει το πραξικόπημα και την ανάληψη της εξουσίας από τον Αρμενικής καταγωγής Βαρδάνη ή Φιλιππικού. Η καταστροφή του συνόλου του βυζαντινού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα το 711 κατά το ταξίδι επιστροφής από τη Χερσώνα, και ο χαμός περίπου 70.000 ανδρών στα μανιασμένα κύματα, λέγεται ότι προκάλεσε το γέλιο του Αυτοκράτορα. Η θανάτωση, από τον ίδιο το Βαρδάνη, του Ρινότμητου και του εξάχρονου γιού του Τιβέριου από τους άνδρες του Βαρδάνη, σηματοδοτεί το τέλος της δυναστείας του Ηρακλείου.

Ο Ιουστινιανός Β', παρά τη σκληρότητα και την πνευματική του αστάθεια, ήταν ικανός αυτοκράτορας, και εργάστηκε σκληρά για το καλό της αυτοκρατορίας, διατηρώντας και ενισχύοντας τη διοικητική και κοινωνική συνοχή που ήταν απαραίτητη για τη σωτηρία της. Οι εκρήξεις εκδίκησής του όμως ήταν τόσο βίαιες, που τον κατέστησαν εξαιρετικά αντιδημοφιλή. Το πάθος του και το άσβεστο κουράγιο του, απέδειξαν ότι δεν αρκεί ο ακρωτηριασμός για να εξουδετερώσει τη φιλοδοξία ενός αποφασισμένου για την εξουσία ανθρώπου. Έτσι, το σκληρό έθιμο της τιμωρίας με ρινοκοπία δε θα εφαρμοστεί ξανά στη Βυζαντινή ιστορία.

Βιβλιογραφία

• Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. I-The Early Years
  
• Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
  
• Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"
  
  
  

Προηγούμενος Κωνσταντίνος Δ'

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου'

Επόμενος Λεόντιος, Βαρδάνης

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>