Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης


Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε Βραβεία Νόμπελ, που θεσπίστηκε από το Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ. Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».

Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται σε ετήσια βάση στο Όσλο, πρωτεύουσα της Νορβηγίας και συγκεκριμένα στο δημαρχείο της πόλης. Τα υπόλοιπα βραβεία απονέμονται στην Αίθουσα Συναυλιών της Στοκχόλμης την ίδια ημέρα. Η βράβευση γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ, παρουσία του βασιλιά της χώρας. Ο βραβευθείς παραλαμβάνει ένα αναμνηστικό δίπλωμα, ένα μετάλλιο και ένα αποδεικτικό για την είσπραξη του χρηματικού επάθλου. Την τελευταία δεκαετία η τελετή βράβευσης ακολουθείται από μία συναυλία για την ειρήνη. Η συναυλία αυτή λαμβάνει χώρα την επόμενη η ημέρα από τη βράβευση, μεταδίδεται σε περισσότερες από 150 χώρες παγκοσμίως και παρακολουθείται από περισσότερες από 450 εκατομμύρια οικογένειες. Έχει λάβει διεθνή φήμη και αποτελεί πόλο έλξης διασήμων προσωπικοτήτων από το χώρο της μουσικής. Η επιλογή των βραβευθέντων δημιουργεί κατά καιρούς αντιδράσεις, καθώς επιλέγονται πρόσωπα που παλαιότερα είχαν προωθήσει τη βία σαν μέσο επίλυσης διαφορών και στη συνέχεια ακολούθησαν επιλεκτικά ειρηνικές μεθόδους για να επιτευχθεί η ειρήνη.

Διαδικασία βράβευσης

Ο Νόμπελ μέχρι το θάνατό του το 1896 δεν ξεκαθάρισε ποτέ την επιλογή ενός βραβείου για την ειρήνη. Οι υπόλοιπες επιλογές του, όπως η χημεία και η φυσική, ήταν περισσότερο προφανείς, καθώς υπήρξε εκπαιδευμένος χημικός μηχανικός. [1] Διατυπώθηκε βέβαια από ορισμένους η άποψη ότι ο Νόμπελ ζήτησε τη θέσπιση του βραβείου για να επανορθώσει για την εφεύρεση καταστροφικών υλικών. Ωστόσο κανένα από τα εκρηκτικά που εφεύρε δε χρησιμοποιήθηκε όσο ήταν ακόμα εν ζωή, με εξαίρεση ίσως το βαλλιστίτη. Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, Στόρτινγκ, διορίζει την νορβηγική επιτροπή νόμπελ, η οποία επιλέγει το βραβευθέντα. Ο πρόεδρος τη επιτροπής αυτής απονέμει ο ίδιος το βραβείο. Την περίοδο θανάτου του Νόμπελ η Σουηδία και η Νορβηγία αποτελούσαν μια οντότητα. Η Σουηδία ήταν αρμόδια για την εξωτερική πολιτική και η Νορβηγία για την εσωτερική της πολιτική. Ο Νόμπελ ωστόσο ποτέ δεν εξήγησε την επιθυμία του η Νορβηγία να είναι υπεύθυνη για την απόδοση αυτού του βραβείου[2]. Πιθανόν λόγω της μη ενασχόλησης της Νορβηγίας με τα εξωτερικά, ο Νόμπελ να θεώρησε ότι μια νορβηγική επιτροπή θα ήταν ανεπηρέαστη κατά τη βράβευση.

Υποψηφιότητες

Οι υποψηφιότητες για το βραβείο μπορούν να προταθούν από μια ευρεία ομάδα ειδικών, όπως παλαιότερους βραβευθέντες, μέλη εθνικών συνελεύσεων και κοινοβουλίων, πανεπιστημιακούς ορισμένων ειδικοτήτων, διεθνείς δικαστές και ειδικοί σύμβουλοι της επιτροπής βράβευσης. Μερικές χρονιές οι προτάσεις έχουν αγγίξει τις 199. Η επιτροπή διατηρεί μυστικές τις προτάσεις και ζητά βέβαια και από αυτούς που τις υπέβαλλαν να πράξουν το ίδιο. Κατά καιρούς πολλοί χαρακτηρίζονται σαν υποψήφιοι για το βραβείο αλλά δεν προέκυψε ποτέ επίσημη τεκμηρίωση για αυτό[3]. Για την περίοδο 1901 – 1955 όμως οι υποψηφιότητες δημοσιοποιήθηκαν σε μία βάση δεδομένων [4]. Μ ε τη δημοσίευση των δεδομένων αυτών αποκαλύφθηκε ότι το 1939 ο Έρικ Μπραντ, Σουηδός πολιτικός είχε προτείνει τον Αδόλφο Χίτλερ. Απέσυρε όμως την πρόταση του τέσσερεις ημέρες αργότερα.[5] Άλλες διάσημες υποψηφιότητες περιλαμβάνουν τον Ιωσήφ Στάλιν και το Μπενίτο Μουσολίνι. Βέβαια εφόσον κάθε υποψηφιότητα προτείνεται από ένα μεμονωμένο πρόσωπο, τέτοιες υποψηφιότητες δεν εκφράζουν την άποψη της νορβηγικής επιτροπής.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βραβεία, με τα οποία αναγνωρίζεται η ολοκληρωμένη συνεισφορά ενός προσώπου, το βραβείο αυτό μπορεί να απονεμηθεί σε πρόσωπα ή οργανισμούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους για αντιμετώπιση συγκρούσεων ή τη δημιουργία ειρήνης. Ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να μην οδηγήσουν στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Γι αυτό και ορισμένα βραβεία ήρθαν αντιμέτωπα με την έντονη κριτική του κοινού. Για παράδειγμα τα βραβεία που δόθηκαν στους Θεόδωρο Ρούσβελτ, Σιμόν Πέρες, Γιτζάκ Ράμπιν, Γιασέρ Αραφάτ και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λι Ντουκ Το. Το τελευταίο βραβείο μάλιστα οδήγησε σε παραίτηση δύο μέλη της επιτροπής. [6]

Το 2005 δημιουργήθηκε το Κέντρο Νόμπελ Ειρήνης. Σκοπός του είναι η παρουσίαση των βραβευθέντων και της συνεισφοράς τους καθώς και τις τρέχουσες διαμάχες και πολέμους ανά την υφήλιο.

Διαμάχες

Το Νόμπελ Ειρήνης έχει γίνει αντικείμενο διαφωνιών κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Υποστηρίζεται ότι το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, που διορίζει την επιτροπή βράβευσης, είναι το ίδιο κοινοβούλιο, που αποφάσισε το 1949 τη συμμετοχή τη χώρας στο ΝΑΤΟ, τη φιλοξενία δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη χώρα και την παροχή λιμανιών και χωρικών υδάτων στα βαλλιστικά υποβρύχια των ΗΠΑ το 1983.Ωστόσο το κοινοβούλιο δεν έχει λόγο στην τελική επιλογή. Ένα μέλος του κοινοβουλίου δε μπορεί ταυτόχρονα να είναι μέλος της επιτροπής και η επιτροπή περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα κόμματα, και συνεπώς συμπεριλαμβάνει και αυτά που αντιτίθενται στη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Μία κοινώς αποδεκτή αδυναμία του βραβείου αυτού είναι η αμεσότητα της βράβευσης. Τα επιστημονικά και λογοτεχνικά Νόμπελ απονέμονται συχνά μετά την παρέλευση δύο ή και τριών δεκαετιών από το αναγνωρισμένο επίτευγμα. Αντίθετα το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται την ίδια χρονιά ή την αμέσως επόμενη. Ορισμένοι σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτό μπορεί να είναι άδικο ή και ειρωνικό καθώς οι κριτές δεν μπορούν να είναι πλήρως αμερόληπτοι. Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη με βάση την οποία η άμεση απονομή εστιάζει το γενικό ενδιαφέρον σε ένα σημαντικό διεθνές πρόβλημα και πιθανότατα ενισχύει τις προσπάθειες για την ειρήνη. Μια κοντινότερη ματιά στους νομπελίστες μας δίνει διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων. Κάποιοι όπως ο Άλμπερτ Σβάιτσερ (1952), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1964), η Μητέρα Τερέζα (1979) και η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι (1991) αφιέρωσαν τη ζωή τους σε ανθρωπιστικά ζητήματα. Άλλοι, όπως ο Τζίμμυ Κάρτερ (2002) και ο Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι (2005) επιλέχτηκαν για την ασταμάτητη προσπάθεια τους. Άλλοι πάλι θεωρούνται αμφιλεγόμενοι, ακόμη και σήμερα, εξαιτίας κυρίως της πολιτικής τους δραστηριότητας. Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνονται πρόσωπα όπως ο Χένρι Κίσινγκερ (1973), ο Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ και ο Μεναχέμ Μπέγκιν (1978), ο Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ (1994).

Ένα άλλο θέμα είναι οι αξιοσημείωτες απουσίες, δηλαδή η μη βράβευση διεθνώς αναγνωρισμένων προσωπικοτήτων. Η λίστα περιλαμβάνει τον Μαχάτμα Γκάντι, τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ, τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, τον Στιβ Μπίκο, τον Ραφαέλ Λέμκιν, τον Χέρμερτ Χούβερ, τον Σέζαρ Τσάβεζ, τον Χοσέ Φερέρ και τον Όσκαρ Ρομέρο. Ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει η παράλειψη του Γκάντι. Υπήρξαν μάλιστα και επίσημες ανακοινώσεις της επιτροπής για το θέμα.[7][8] νωστοποιήθηκε μάλιστα από την επιτροπή ότι ο Γκάντι ήταν υποψήφιος το 1937, το 1938, το 1939, το 1947 και τον Ιανουάριο του 1948, λίγες μέρες πριν δολοφονηθεί. Αργότερα νέα μέλη της επιτροπής εξέφρασαν δημόσια τη λύπη τους για την παράλειψη βράβευσης του Γκάντι[β] [9] Στις περισσότερες περιπτώσεις οι παραλείψεις αυτές προέκυψαν εξαιτίας του όρου της διαθήκης του Νόμπελ, με βάση την οποία μόνο πρόσωπα εν ζωή μπορούν να τιμηθούν με το βραβείο.

Έρευνα του ανθρωπολόγου Ντείβιντ Στολ σχετικά με την Ριγκομπέρτα Μεντσού, η οποία βραβεύθηκε το 1992 αποκάλυψε μερικά κατασκευασμένα στοιχεία στην αυτοβιογραφία της με τίτλο «Το όνομά μου είναι Ριγκομπέρτα Μεντσού και έτσι δημιουργήθηκε η συνείδησή μου (Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia)». Η Μεντσού αργότερα παραδέχτηκε ότι άλλαξε ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού της. Μετά την αρχική διαμάχη, η επιτροπή βράβευσης αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ανακαλέσει τη βράβευση της Μεντσού, εξαιτίας των διαφορών αυτών. Ο γραμματέας της επιτροπής δήλωσε ότι η βράβευση της δε βασίστηκε πρωταρχικά ή αποκλειστικά στην αυτοβιογραφία. [10].

Βραβευθέντες

Έτος Όνομα Χώρα καταγωγής Σημειώσεις
1901 Ερρίκος Ντυνάν

 Ελβετία ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού
Φρειδερίκος Πασί  Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης,.
1902 Ελί Ντικομάν
Σαρλ Αλμπέρ Γκομπά
 Ελβετία εξέχοντα μέλη του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη
1903 Ουίλιαμ Ράνταρ Κρέμερ  Ηνωμένο Βασίλειο γραμματέας της Ένωσης Διεθνούς Διαιτησίας.
1904 Ινστιτούτο Διεθνούς Δικαίου  Βέλγιο
1905

Μπέρτα φον Ζούτνερ

Αυστροουγγαρία επίτιμη πρόεδρος του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη
1906 Θεόδωρος Ρούσβελτ  Ηνωμένες Πολιτείες πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτοστάτης στην ίδρυση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης
1907 Ερνέστο Τεοντόρο Μονέτα  Ιταλία μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη
Λουί Ρενό  Γαλλία καθηγητής διεθνούς δικαίου, δικαστής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
1908

Κλας Πόντους Αρνολντσον

 Σουηδία ιδρυτής της Σουηδικής Επιτροπής Διαιτησίας και Ειρήνης
Φρέντρικ Μπάγερ  Δανία επίτιμος πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης
1909 Ογκούστ Μαρί Φρανσουά Μπερναέ  Βέλγιο μέλος του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου
Πολ Ανρί Μπαλλουέ  Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της επιτροπής διαιτησίας του γαλλικού κοινοβουλίου
1910 Διεθνές Μόνιμο Γραφείο για την Ειρήνη  Ελβετία με έδρα τη Βέρνη
1911

Τομπίας Μίκαελ Κάρελ Ασσερ

 Ολλανδία πρωθυπουργός της Ολλανδίας, πρωτοστάτης σε διεθνείς διασκέψεις για τη επίλυση νομικών διαφορών μεταξύ των εθνών

Αλφρεντ Χέρμαν Φριντ

Αυστροουγγαρία μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη
1912 Ελάιχου Ρουτ Ηνωμένες Πολιτείες «για το ξεκίνημα πολλών διαιτητικών συμφωνιών»
1913

Ενρί λα Φοντέν

 Βέλγιο πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη
1914 Δεν απονεμήθηκε [α]
1915 Δεν απονεμήθηκε [α]
1916 Δεν απονεμήθηκε [α]
1917 Ερυθρός Σταυρός  Ελβετία
1918 Δεν απονεμήθηκε [α]
1919 Γούντροου Ουίλσον Ηνωμένες Πολιτείες πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτεργάτης των Ηνωμένων Εθνών
1920 Λεόν Μπουρζουά  Γαλλία πρόεδρος του συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών
1921 Σάλμαρ Μπράντινγ  Σουηδία Σουδός πρωθυπουργός και ειδικός παρατηρητής της Κοινωνίας των Εθνών
Κρίστιαν Λους Λανγκ  Νορβηγία γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης των Βρυξελλών
1922 Φρίτζοφ Νάνσεν

 Νορβηγία Νορβηγός ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών, ιδρυτής του Διεθνούς Γραφείου Νάνσεν για τους Πρόσφυγες και δημιουργός του διαβατηρίου Νάνσεν για τους πρόσφυγες
1923 Δεν απονεμήθηκε [α]
1924 Δεν απονεμήθηκε [α]
1925 Σερ Όστιν Τσάμπερλεϊν Ηνωμένο Βασίλειο «για τη συνθήκη του Λοκάρνο»
Τσαρλς Ντόους» Ηνωμένες Πολιτείες πρόεδρος της επιτροπής αποζημιώσεων μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και οργανωτής του σχεδίου Ντόους
1926 Αριστίντ Μπριάν  Γαλλία «για τη συνθήκη του Λοκάρνο»

Γκούσταβ Στρέσεμαν

 Γερμανία «για τη συνθήκη του Λοκάρνο»
1927 Φερντινάντ Μπουισόν  Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών.
Ludwig Quidde  Γερμανία ειδικός απεσταλμένος σε πολλές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη
1928 Δεν απονεμήθηκε [α]
1929 Φρανκ Κέλογκ Ηνωμένες Πολιτείες «για τη συνθήκη Κέλογκ – Μπριάντ»
1930 Νάθαν Σέντερμπλομ  Σουηδία ηγέτης του κινήματος του οικουμενισμού στον 20ό αιώνα
1931 Τζειν Ανταμς  Ηνωμένες Πολιτείες ιδρύτρια και πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία
Νίκολας Μάρεϊ Μπάτλερ Ηνωμένες Πολιτείες για την προώθηση της συνθήκης Κέλογκ – Μπριάντ
1932 Δεν απονεμήθηκε [α]
1933 Νόρμαν Έιντζελ Ηνωμένο Βασίλειο συγγραφέας, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Συμβουλίου Ειρήνης
1934 Αρθουρ Χέντερσον Ηνωμένο Βασίλειο πρόεδρος της Διάσκεψης για τον Αφοπλισμό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
1935

Καρλ φον Οσιέτσκι

 Γερμανία Γερμανός δημοσιογράφος και πρωτοπόρος του κινήματος για την ειρήνη
1936 Κάρλος Σααβέδρα Λάμας Αργεντινή πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών και διαμεσολαβητής στον πόλεμο μεταξύ Παραγουάης και Βολιβίας.
1937 Ρόμπερτ Σέσιλ Ηνωμένο Βασίλειο ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς εκστρατείας για την Ειρήνη
1938 Διεθνές Γραφείο Νάνσεν για τους Πρόσφυγες  Ελβετία
1939 Δεν απονεμήθηκε [α]
1940 Δεν απονεμήθηκε [α]
1941 Δεν απονεμήθηκε [α]
1942 Δεν απονεμήθηκε [α]
1943 Δεν απονεμήθηκε [α]
1944 Ερυθρός Σταυρός  Ελβετία απονεμήθηκε το 1945
1945 Κόρντελ Χαλ Ηνωμένες Πολιτείες «για τη συμμετοχή του στην ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών»
1946

Έμιλι Γκριν Μπαλτς

Ηνωμένες Πολιτείες Επίτιμη διεθνής πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία
Τζον Ράλι Μοτ Ηνωμένες Πολιτείες πρόεδρος του Διεθνούς Ιεραποστολικού Συμβουλίου και της Παγκόσμιας Ένωσης των Χριστιανικών Αδελφοτήτων Νεολαίας
1947 Αμερικανοί Κουακέροι
Κουακέροι της Βρετανίας
Ηνωμένο Βασίλειο
Ηνωμένες Πολιτείες
εκ μέρους της οργάνωση των Κουακέρων
1948 Δεν απονεμήθηκε [α] [β]
1949 Λόρδος Τζον Μπόιντ Ηνωμένο Βασίλειο Γενικός διοικητής του Οργανισμού Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου για την ειρήνη, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οργανισμών για την Ειρήνη
1950 Ραλφ Μπαντς Ηνωμένες Πολιτείες «για την επιτυχή διαμεσολάβησή του μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που είχε αποτέλεσμα την υπογραφή συνθήκης ανακωχής το 1948»
1951 Λεόν Ζιό  Γαλλία πρόεδρος της Διεθνούς επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας των Ελεύθερων Σωματείων
1952 Αλμπερτ Σβάιτσερ  Γερμανία «για την φιλοσοφία του σχετικά με το «σεβασμό της ζωής» , η οποία εκφράστηκε μέσα από πολλούς τρόπους και κυρίως με την ίδρυση του νοσοκομείου Λαμπέν στη Γκαμπόν»
1953 Τζορτζ Μάρσαλ Ηνωμένες Πολιτείες για το σχέδιο Μάρσαλ
1954 Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Ηνωμένα Έθνη
1955 Δεν απονεμήθηκε [α]
1956 Δεν απονεμήθηκε [α]
1957 Λέστερ Μπόουλς Πίρσον  Καναδάς προέδρος της έβδομης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην αντιμετώπισης της κρίσης στο Σουέζ
1958 Ζορζ Πιρ  Βέλγιο ηγέτης του Τάγματος των Δομινικανών, οργανισμού με σκοπό την ανακούφιση των προσφύγων
1959 Φίλιπ Νόελ-Μπέικερ Ηνωμένο Βασίλειο «για τη μακρόχρονη συνεισφορά του στη διεθνή ειρήνη και συνεργασία»
1960

Αλμπερτ Λουτούλι

 Νότια Αφρική πρόεδρος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου
1961

Νταγκ Χάμαρσελντ

 Σουηδία γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
1962 Λάινους Πόλινγκ Ηνωμένες Πολιτείες «για την εκστρατεία του ενάντια στις δοκιμές πυρηνικών όπλων»
1963 Ερυθρός Σταυρός  Ελβετία
1964

Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ

Ηνωμένες Πολιτείες ηγέτης της Συνδιάσκεψης της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου, οργανωτής εκστρατειών για τα ανθρώπινα δικαιώματα
1965 Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF) Ηνωμένα Έθνη
1966 Δεν απονεμήθηκε [α]
1967 Δεν απονεμήθηκε [α]
1968 Ρενέ Κασέν  Γαλλία πρόεδρος του Ευρωπαικού Δικαστήρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
1969 Διεθνής Οργανισμός Εργασίας  Ελβετία
1970 Νόρμαν Μπόρλογκ Ηνωμένες Πολιτείες «για την έρευνα που διεξήγε στο διεθνές κέντρο βελτίωσης καλαμποκιού και σιταριού »
1971 Βίλλυ Μπραντ

Γερμανία «για την πολιτική της Δυτικής Γερμανίας, που άσκησε, η οποία εμπεριείχε μία αναθεωρημένη αντιμετώπιση απέναντι στην ανατολική Ευρώπη και την ανατολική Γερμανία »
1972 Δεν απονεμήθηκε [α]
1973 Χένρι Κίσινγκερ

Λι Ντουκ Το (αρνήθηκε το βραβείο)

Ηνωμένες Πολιτείες
 Βιετνάμ
για την επίτευξη της ειρήνης στο Βιετνάμ
1974

Σον Μακμπράιντ (Sean McBride)(1904-1988)
Εϊσάκου Σάτο

 Ιρλανδία
 Ιαπωνία
πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστείας του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης στη Γενεύη και επικεφαλής της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών στη Ναμίμπια.
πρωθυπουργός της Ιαπωνίας
1975 Αντρέι Ζαχάροφ

 ΕΣΣΔ «για τις εκστρατείες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα»
1976 Μπέτι Ουίλιαμς
Μέιριντ Κόριγκαν
 Ηνωμένο Βασίλειο ιδρύτριες της Κοινότητας του Λαού της Ειρήνης
1977 Διεθνής Αμνηστία Ηνωμένο Βασίλειο «για την εκστρατεία της ενάντια στην αιχμαλωσία»
1978 Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ
Μεναχέμ Μπέγκιν
 Αίγυπτος
 Ισραήλ
«για τις διαπραγματεύσεις τους στη διαμάχη μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ»
1979

Μητέρα Τερέζα

Αλβανία
 Ινδία
«για τις εκστρατείες της σχετικά με την ενημέρωση για τη φτώχεια»
1980 Αδόλφο Περέζ Εσκιβέλ Αργεντινή «για τον αγώνα του για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»
1981 Γραφείο του Υπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Ηνωμένα Έθνη
1982 Άλβα Μιρντάλ

Αλφόνσο Γκαρσία Ρόμπλες

 Σουηδία
 Μεξικό
απεσταλμένοι του γραφείου αφοπλισμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
1983

Λεχ Βαλέσα

 Πολωνία ιδρυτής της Αλληλεγγύης
1984

Ντέσμοντ Τούτου

 Νότια Αφρική «για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ»
1985 Διεθνής οργάνωση Γιατροί για την Αποφυγή Πυρηνικού Πολέμου Ηνωμένες Πολιτείες «για τη γνωστοποίηση των καταστροφικών επιπτώσεων της καταστροφικών συνεπειών των πυρηνικών
1986 Eλί Βιζέλ

 Ηνωμένες Πολιτείες
 Ρουμανία
συγγραφέας του βιβλίου "Η νύχτα", στο οποίο περιγράφει πως επέζησε από το ολοκαύτωμα
1987 Όσκαρ Αρίας  Κόστα Ρίκα για τις προσπάθειές του ώστε να τερματιστούν οι εμφύλιες συρράξεις στα κράτη της Κεντρικής Αμερικής
1988 Eιρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ Ηνωμένα Έθνη για τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση πολυάριθμων διαμαχών από το 1956. Μέχρι τη στιγμή της βράβευσης 736 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων είχαν χάσει τη ζωή τους σε ειρηνευτικές αποστολές.
1989 Τενζίν Γκιάτσο, ο 14ος Δαλάι Λάμα

Θιβέτ για τη συνεχή αντίσταση του στη χρήση όπλων από το λαό του στον αγώνα τους για την απελευθέρωσή τους
1990 Μιχαήλ Γκορμπατσώφ

 ΕΣΣΔ «για τον ηγετικό του ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης, που σήμερα χαρακτηρίζει πολλά μέρη της διεθνούς κοινότητας»
1991 Αούνγκ Σαν Σούου Κίι

 Μιανμάρ «για τον ειρηνικό και μη-βίαιο αγώνα της κατά της στρατιωτικής δικτατορίας"
1992 Ριγκομπέρτα Μεντσού

 Γουατεμάλα «για τη συνεισφορά της στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις διαπραγματεύσεις της για τα δικαιώματα των Ινδιάνων»
1993

Νέλσον Μαντέλα
Φρεντερίκ Ντε Κλερκ

 Νότια Αφρική «για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής»
1994 Γιασέρ Αραφάτ

Σιμόν Πέρες
Γιτζάκ Ράμπιν

 Δυτική Όχθη
 Ισραήλ
 Ισραήλ
«για το ρόλο τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους»
1995

Τζόζεφ Ρότμπλαντ
Pugwash Conferences on Science and World Affairs

 Πολωνία
Ηνωμένο Βασίλειο
 Καναδάς
«για τη συνεισφορά τους στην εξάλλειψη του ρόλου των πυρηνικών όπλων στη διεθνή πολιτική»
1996

Κάρλος Φιλίπε Σιμένες Μπέλο
Ζοζέ Ράμος Ορτά

 Ανατολικό Τιμόρ «για την προσπαθειά τους προς μία ειρηνική επίλυση των διαφορών στο Ανατολικό Τιμόρ»
1997 Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση Ναρκών
Τζόντι Ουίλιαμς
Ηνωμένες Πολιτείες "για τη συνεισφορά τους στην απαγόρευση και τον αφοπλισμό ναρκών εδάφους"
1998 Τζων Χιουμ

Ντειβίντ Τριμπλ

Ηνωμένο Βασίλειο «για την προσπάθεια τους προς εξεύρεση λύσης στις διαμάχες της Βόρειας Ιρλανδίας»
1999 Γιατροί Χωρίς Σύνορα  Βέλγιο «για την αναγνώριση της πρωτοπόρου ανθρωπιστικής τους συνεισφοράς σε πολλές ηπείρους»[11]
2000 Κίμ Ντάε Γιούνγκ  Νότια Κορέα «για τη συνεισφορά του στην επικράτηση της δημοκρατίας και την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ τη Νότια Κορέα και στην Ανατολική Ασία γενικότερα και για τις ειρηνικές του διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα»[12]
2001 Ηνωμένα Έθνη
Κόφι Ανάν
Ηνωμένα Έθνη
 Γκάνα
«για τη δουλεία τους στη δημιουργία ενός ειρηνικότερου και καλύτερα οργανωμένου κόσμου»[13]
2002 Τζίμυ Κάρτερ Ηνωμένες Πολιτείες «για την επί δεκαετίες προσπάθεια του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς διαμάχες, να προάγει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»[14]
2003 Σιρίν Εμπάντι  Ιράν «για την προσπάθεια της για την επικράτηση της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ιδιαίτερα για τον αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών»[15]
2004 Ουανγκάρι Μαατάϊ  Κένυα «για τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη»[16]
2005 Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας
Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι
Ηνωμένα Έθνη
 Αίγυπτος
«για τις προσπάθειες τους στην αποτροπή της χρήσης πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς και στη διασφάλιση ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς θα γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια»[17]
2006 Μοχάμεντ Γιουνούς
Γκραμίν Μπανκ
 Μπαγκλαντές «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων»[18]
2007 Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος
Αλ Γκορ
Ηνωμένα Έθνη
Ηνωμένες Πολιτείες
«για την προσπάθεια τους να αντληθεί γνώση σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον ανθρώπινο παράγοντα και για το ότι έβαλαν τα θεμέλια για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών»[19]
2008

Martti Ahtisaari

Φινλανδία
2009 Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα

Σημειώσεις

α Όλες τις χρονιές που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.

β Το 1948, έτος θανάτου του Γκάντι, η επιτροπή βράβευσης απέφυγε να απονείμει βραβείο με τον ισχυρισμό ότι εκείνη τη χρονιά δεν υπήρχε κατάλληλος εν ζωή υποψήφιος. Αργότερα, το 1989, ο πρόεδρος της επιτροπής ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα είδος φόρου τιμής προς το πρόσωπό του. Πολλοί ισχυρίζονται πάντως ότι ο Γκάντι θα βραβευόταν εκείνη τη χρονιά, αλλά η δολοφονία του απέτρεψε τη βράβευση του. [20]

Παραπομπές

  1. http://portal.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathextra_10_10/10/2006_167408
  2. http://www.nobel.no/eng_com_nor.html
  3. http://www.nobel.no/eng_com_nom.html
  4. http://nobelprize.org/nomination/peace/database.html
  5. Richardson, Gunnar, Förtroligt and hemligt : kunglig utrikespolitik och svensk neutralitet under andra världskriget. Stockholm : Carlsson, 2007
  6. http://nobelprize.org/peace/articles/controversies/index.html
  7. Tønnesson, Øyvind (1999-12-01). Mahatma Gandhi, the Missing Laureate. The Nobel Foundation. Ανακτήθηκε 2007-10-17 .
  8. http://nobelprize.org/prize_announcements/peace/ask_questions.html
  9. http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1989/presentation-speech.html
  10. http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1992/tum-bio.html
  11. http://www.hri.org/cgi-bin/brief?/news/greek/mpegr/1999/99-10-15.mpegr.html#06
  12. http://www.hri.org/news/greek/apegr/2000/00-10-13.apegr.html#01
  13. http://www.hri.org/cgi-bin/brief?/news/greek/apegr/2001/01-10-12.apegr.html#01
  14. http://www.hellenic.org/news/greek/mpegrb/2002/02-10-11.mpegrb.html#04
  15. http://www.voanews.com/greek/archive/2003-10/a-2003-10-10-7-1.cfm
  16. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_2_13/11/2004_1283466
  17. http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=655099
  18. http://www.euro2day.gr/articles/113256/
  19. http://www.ert.gr/nature/index.php?option=com_content&task=view&id=145&Itemid=121
  20. Mahatma Gandhi, the Missing Laureate, Nobelprize.org

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>


www.hellenica.de