Το Βασίλειο της Νορβηγίας είναι μία χώρα της Ευρώπης στο δυτικό μέρος της Σκανδιναβίας. Συνορεύει με την Σουηδία, την Φινλανδία και την Ρωσία στην ξηρά, ενώ τα θαλάσσια σύνορά της είναι με την Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα έχει επιμήκες σχήμα και η εκτεταμένη ακτογραμμή της εκτείνεται κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού, όπου βρίσκονται και τα περίφημα Φιορδ. Τα κοντινά νησιωτικά εδάφη του Σβάλμπαρντ και του Γιαν Μάγεν είναι επίσης τμήματα της χώρας, ενώ το νησί Μπουβέ στο νότιο Ατλαντικό και το Νησί του Πέτρου Α' στο νότιο Ειρηνικό Ωκεανό εξαρτώνται από τη Νορβηγία, χωρίς να θεωρούνται μέρος της χώρας. Επίσης η Νορβηγία διεκδικεί μερίδιο της Ανταρκτικής και συγκεκριμένα την Γη της Βασίλισσας Μάουντ.

Ιστορία

Προϊστορία

Η περιοχή της Νορβηγίας κατοικήθηκε από το τέλος της τελευταίας Εποχής των παγετώνων και υπάρχουν ευρήματα από τις εποχές του λίθου και του χαλκού, ενώ από τον καιρό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η περιοχή βρισκόταν στην Εποχή του σιδήρου. Από την περίοδο αυτή έχουν βρεθεί επιγραφές σε πέτρα στη Ρουνική γραφή.

Εποχή των Βίκινγκ

Την εποχή που εμφανίστηκαν τα πρώτα ιστορικά αρχεία της Σκανδιναβίας, τον 8ος αιώνα, υπήρχαν στη Νορβηγία 29 μικρά βασίλεια. Ένας αριθμός κοινοτήτων ενώθηκαν σε μεγαλύτερους σχηματισμούς και το 872 ο Βίκιγκ Βασιλιάς Χάραλντ Χαρφάγκρε (Χάραλντ ο Ξανθός) έγινε ο πρώτος μονάρχης με εκτεταμένη εξουσία. Οι διάδοχοί του βασίλεψαν στην περιοχή μέχρι το 1319. Την περίοδο αυτή οι κάτοικοι ασπάστηκαν το Χριστιανισμό, ενώ το 1262 η εξουσία των βασιλιάδων της Νορβηγίας επεκτάθηκε στην Ισλανδία και τη Γροιλανδία.

Ένωση του Κάλμαρ-Ένωση με τη Δανία

Ο Βασιλιάς Χαάκον Ε' πέθανε χωρίς άρρενες διαδόχους το 1319. Η κόρη του παντρεύτηκε έναν Σουηδό πρίγκιπα, και ο γιός τους Μάγκνους Έρικσον κληρονόμησε και τα δύο βασίλεια. Το 1397 οι ενωμένες πλέον χώρες ενώθηκαν με τη Δανία στην Ένωση του Κάλμαρ, που κράτησε μέχρι το 1523 όταν βγήκε από την ένωση η Σουηδία. Η Νορβηγία παρέμεινε ενωμένη με τη Δανία μέχρι το 1814.

Ένωση με τη Σουηδία

Το 1814 η Ένωση Δανίας-Νορβηγίας ηττήθηκε στους Ναπολεόντιους Πολέμους και ο βασιλιάς της ένωσης υποχρεώθηκε να δώσει την Νορβηγία στην Σουηδία με τη Συνθήκη του Κιέλου. Η Γροιλανδία, η Ισλανδία και τα Νήσοι Φερόες, που προηγουμένως ανήκαν στη Νορβηγία κρατήθηκαν από τη Δανία.

Στις 17 Μαΐου του 1814 οι εκπρόσωποι διάφορων πολιτικών και κοινωνικών ομάδων της Νορβηγίας συγκεντρώθηκαν και κήρυξαν ανεξαρτησία από τη Σουηδία, η οποία αντέδρασε κηρύσσοντας πόλεμο. Μετά από διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε η Νορβηγία να παραμείνει σε χαλαρή μορφή ομοσπονδίας με τη Σουηδία. Η ομοσπονδία αυτή διαλύθηκε ειρηνικά το 1905. Στις 18 Νοεμβρίου της ίδια χρονιάς ανέβηκε στο θρόνο ο πρίγκηπας Κάρολος της Δανίας, αλλάζοντας το όνομά του σε Χαάκον Ζ'

Όσλο, Μπέργκεν ,

Α' Παγκόσμιος Πόλεμος

Η Νορβηγία παρέμεινε ουδέτερη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο κάτω από την πίεση της Μεγάλης Βρετανίας και του αντι-γερμανικού αισθήματος των Νορβηγών, η χώρα βοήθησε πλαγίως την Βρετανία, μεταφέροντάς της σημαντικές ποσότητες προμηθειών στη χώρα αυτή, ανταλλάσσοντάς τες με κάρβουνο.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Νορβηγία παρέμεινε ουδέτερη, παρά τις απόψεις ορισμένων πολιτικών κομμάτων της χώρας ότι η στρατηγική σημασία της χώρας ήταν πολύ μεγάλη για να αφήσει ασυγκίνητη τη Γερμανία.

Πράγματι, στις 9 Απριλίου του 1940 η Γερμανία επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο Όσλο και σε άλλες Νορβηγικές πόλεις. Ο Νορβηγικός στρατός, με τη βοήθεια Βρετανικών, Γαλλικών και Πολωνικών στρατευμάτων, αντιστάθηκε στην εισβολή για δύο περίπου μήνες, οπώτε αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει στις 7 Ιουνίου. Η κυβέρνηση και ο βασιλιάς της χώρας διέφυγαν και βρήκαν καταφύγιο στo Λονδίνο.

Το 1942 οι δυνάμεις κατοχής εγκατέστησαν στη χώρα φιλοναζιστική κυβέρνηση, με ηγετη τον Βιντκουν Κουίσλινγκ, η οποία βρήκε κάποια υποστήριξη από τη πλευρά των Νορβηγών. (Ο ορος Κουίσλινγκ χρησιμοποιειται μεχρι σημερα για προδοτες που κυβερνουν την χωρα τους σαν μαριονετες ξενων δυναμεων.) Γενικότερα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής υπήρξε διχασμός στη χώρα, καθώς αντιστασιακά κινήματα συνυπήρξαν με ένα ρέυμα υποστήριξης προς τη Γερμανία.

Η κατοχή της χώρας έληξε το 1945 με τη παράδοση των Γερμανικών στρατευμάτων στις 8 Μαΐου.

Μεταπολεμική ιστορία

Σαν συνέπεια της αποτυχίας της να παραμείνει ουδέτερη στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Νορβηγία εγκατέλειψε την αρχή της ουδετερότητας και προσεχώρησε στο Ν.Α.Τ.Ο. το 1949. Την περίοδο αυτή υπήρξε τεράστια οικονομική ανάπτυξη, κυρίως χάρη στην ανακάλυψη πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε ένα εκτεταμένο κράτος κοινωνικής πρόνοιας. Η χώρα μέχρι και σήμερα παραμένει έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως αποφασίστηκε με δημοψηφίσματα το 1972 και το 1994.

Γεωγραφία

Το νορβηγικό τοπίο είναι σε γενικές γραμμές έντονο και αρκετά ορεινό. Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή του όρους Γκαλντεπίγκεν, με υψόμετρο 2.469 μέτρα. Στις κορυφές των βουνών υπάρχουν μόνιμοι παγετώνες ενώ το βασικό χαρακτηριστικό της εκτεταμένης ακτογραμμής (με μήκος 21.925 χιλιόμετρα) είναι τα φιορντ και τα πολλά μικρά ή μεγαλύτερα νησιά.

Τα φιορντ είναι κόλποι με απότομες ακτές, που εισέρχονται στη στεριά σε βάθος, συνήθως, μερικών δεκάδων χιλιομέτρων. Οι διαμορφώσεις αυτές είναι προϊόν της διάβρωσης του εδάφους από τους παγετώνες προηγούμενων Γεωλογικών περιόδων. Τα φιορντ είναι διεθνώς από τα πιο αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά της χώρας και θεωρούνται από πολλούς σήμα κατατεθέν της Νορβηγίας, αν και βρίσκονται και άλλες περιοχές του βορρά (π.χ. Σκοτία, Ισλανδία, Καναδάς).

Το κλίμα της Νορβηγίας είναι σχετικά ήπιο στις ακτές, αναλογικά με τη γεωγραφική θέση της χώρας βέβαια, εξαιτίας του θερμού Ρεύματος του Κόλπου του Μεξικό που φτάνει στις ακτές της χώρας στα δυτικά. Ωστόσο, στην ηπειρωτική χώρα, και κυρίως στο βορρά, οι καιρικές συνθήκες μπορούν να είναι αρκετά έντονες, με δριμύ ψύχος και δυνατούς ανέμους.

Το βόρειο μέρος της χώρας είναι γνωστό και σαν Γη του Ήλιου του μεσονυκτίου. Οι περιοχές αυτές έχουν αρκετά μεγάλο Γεωγραφικό πλάτος, και βρίσκονται εντός του Αρκτικού κύκλου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Καλοκαίρι ο Ήλιος να μη δύει ποτέ, ενώ το Χειμώνα η γη να παραμένει στο σκοτάδι σχεδόν όλη τη διάρκεια της ημέρας. Στο βορειότερο κομάτι της χώρας βρίσκεται ένα μικρό νησί με το όνομα Μαγκερόγια το οποίο συνδέεται υποθαλάσσια με το υπόλοιπο τμήμα της χώρας. Εκεί βρίσκεται το Βόρειο Ακρωτήρι, το βορειότερο χερσαίο άκρο της Ευρώπης.

Πολιτική

Το πολίτευμα της χώρας είναι Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ο βασιλικός οίκος είναι παρακλάδι του οίκου των Γλύξμπουργκ (Gluecksburg), με καταγωγή τη Γερμανία. Ο ρόλος των βασιλέων στη πολιτική είναι περιορισμένος και έχει να κάνει περισσότερο με το εθιμοτυπικό, ενώ ο βασιλιάς λειτουργεί κυρίως σαν εθνικό σύμβολο.

Βασιλιάς Χάραλντ Ε΄ της Νορβηγίας,

Η κυβέρνηση της χώρας έχει επικεφαλής τον πρωθυπουργό. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση επισήμως διορίζονται από τον βασιλιά. Ουσιαστικά όμως ο βασιλιάς διορίζει στις παραπάνω θέσεις αυτούς που έχουν την υποστήριξη του κοινοβουλίου. Το κοινοβούλιο (Στόρτινγκ) έχει 165 μέλη που εκλέγονται κάθε 4 χρόνια από 19 εκλογικές περιφέρειες (οι 19 νομοί της χώρας) με απλή αναλογική.

Βλέπε επίσης

* Κατάλογος Βασιλιάδων της Νορβηγίας

* Κατάλογος Πρωθυπουργών της Νορβηγίας

Διοικητική διαίρεση

Η Νορβηγία διαιρείται σε 19 περιοχές που ονομάζονται fylker (ενικός fylke) και 433 kommuner (ενικός kommune). Τα Fylke και kommune μεταφράζονται σαν Νομός (ή Κομητεία) και Δήμος.

Οικονομία

Η Νορβηγική οικονομία είναι μία ιδιαίτερα επιτυχημένη μορφή μεικτής οικονομίας με το κράτος να ελέγχει κάποιους ζωτικούς τομείς. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας κορυφώθηκε το 2000 με τιμή ανάπτυξης 2.7%, σε σχέση με το 0.8% του 1999 και το 1.3% του 2001. Τη χρονιά εκείνη (2000) η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε σε ιδιωτικοποίηση αρχικά του 33% και αργότερα το 100% της κρατικής εταιρίας πετρελαίου (Στατόιλ).

Ο τομέας του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι ο σημαντικότερος της νορβηγικής οικονομίας, αφού το 1999 απέφερε το 35% των εξαγωγών. Τη χρονιά εκείνη μάλιστα μόνο η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία εξήγαγαν περισσότερο πετρέλαιο. Η χώρα διαθέτει άφθονους και άλλους φυσικούς πόρους όπως δάση και ορυκτά.

Οι Νορβηγοί αποφάσισαν να μείνουν έξω από την Ε.Ο.Κ. και έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση με δημοψηφίσματα το 1972 και το 1994 αντίστοιχα. Πάντως η Νορβηγία, όπως και η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, συμμετέχει στην κοινή αγορά μέσω της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης.

Οι κάτοικοι της χώρας έχουν κατά πολλούς το υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης σε όλο τον κόσμο, σε μεγάλο βαθμό χάρη στο πετρέλαιο. Ωστόσο ο φυσικός αυτός πόρος πρόκειται να εξαντληθεί σε μερικές δεκαετίες. Προκειμένου να αμβλυνθούν οι συνέπειες του γεγονότος αυτού στο μέλλον, μεγάλα ποσά από τα κέρδη από το πετρέλαιο επενδύονται από κρατικούς φορείς στο εξωτερικό.

Στατιστικά στοιχεία

* Α.Ε.Π.: 193.7 δισεκατομμύρια δολάρια (εκτ. 2005) (43η στον κόσμο)

* Ρυθμός αύξησης Α.Ε.Π.: 0.5% (εκτ. 2003)

* Κατά κεφαλή Α.Ε.Π.: 41.941 δολάρια (εκτ. 2005) (2η στον κόσμο)

* Συνεισφορά στο Α.Ε.Π.: Γεωργία: 1.7%, Βιομηχανία: 34%, Υπηρεσίες: 64.3%

* Πληθωρισμός: 2.6% (εκτ. 2003)

* Εργατική δύναμη: 2.4 εκατομμύρια(εκτ. 2000)

* Εργατική δύναμη ανά τομέα: Υπηρεσίες: 74%, Βιομηχανία: 22%, Γεωργία, Δασοκομία, Αλιεία: 4% (1995)

* Ανεργία: 4.5% (εκτ. 2003)

* Ηλεκτρική ενέργεια-Παραγωγή: 120.100 GWh (εκτ. 2001)

* Πηγές ηλεκτρικής ενέργειας: Ορυκτά κάυσιμα: 0.4%, Υδροηλεκτρική ενέργεια: 99.3%, Πυρηνική ενέργεια: 0%, Άλλες πηγές: 0.4%

* Ηλεκτρική ενέργεια-Κατανάλωση: 115.300 GWh (2001)

Δημογραφία

Πληθυσμός

Ο πληθυσμός της Νορβηγίας είναι περίπου 4,6 εκατομμύρια και αυξάνεται 0,4% το χρόνο (εκτ. Ιούλιος 2002). Η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Νορβηγικής καταγωγής, ενώ στο βόρειο μέρος της χώρας υπάρχει και πληθυσμός Λαπώνων. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε έντονη μετανάστευση προς τη χώρα, κυρίως Σουηδών, Δανών, Βιετναμέζων και Πακιστανών. Έτσι το ποσοστό των μεταναστών στη χώρα φτάνει το 7.3% (2003).

Θρησκεία και Γλώσσα

Η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων είναι Χριστιανοί, και ανήκουν στο Λουθηρανικό δόγμα.

Η Νορβηγική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα της χώρας, με δύο μορφές: Τις διαλέκτους Bokmål και Nynorsk, οι οποίες δε διαφέρουν σημαντικά. Υπάρχει ακόμα η ανεπίσημη διάλεκτος Riksmål, που είναι επίσης παρόμοια, και είναι μία γλώσσα ενδιάμεση της διαλέκτου Bokmål και της Δανέζικης γλώσσας. Η τελευταία αυτή διάλεκτος και η Bokmål είναι η γραπτή γλώσσα από περίπου το 90% του πληθυσμού. Ακόμα οι Λάπωνες στο βορρά μιλάνε την εντελώς διαφορετική Λαπωνική γλώσσα, που είναι αναγνωρισμένη ως επίσημη γλώσσα σε ορισμένες περιοχές.

Στατιστικά στοιχεία

* Πληθυσμός: 4.574.560 κατ. (2004)

* Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: 0.373% (εκτίμηση 2004)

* Βρεφική θνησιμότητα: 0.3313% (2004)

* Προσδοκίμιο ζωής: 79.25 χρόνια (Άντρες: 76.64 χρ., Γυναίκες: 82.01 χρ.) (εκτίμηση 2004)

* Θρησκείες: Λουθηριανισμός: 86%, Προτεσταντισμός: 3.5%, Άλλα χριστιανικά δόγματα: 1%, Μουσουλμανισμός:2%, λοιπά: 7.5% (2003)

* Αναλφαβητισμός: 0% (1997)

Πολιτισμός

Κάποιοι διάσημοι Νορβηγοί είναι ο θεατρικός συγγραφέας Χένρικ Ίμπσεν, ο εξπρεσιονιστής ζωγράφος Έντβαρτ Μουνκ, ο ρομαντικός συνθέτης Έντβαρτ Γκριγκ και οι συγγραφείς Μπγιορνστιέρνε Μπγιόντσον, Κνουτ Χάμσουν και Σίγκριντ Ούντσετ, που βραβεύτηκαν και Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1903, το 1920 και το 1928 αντίστοιχα.

Βλέπε επίσης

* Κατάλογος Νορβηγών καλλιτεχνών

* Κατάλογος Νορβηγών λογοτεχνών

Σχετικές εξωτερικές συνδέσεις

* Νορβηγικός κινηματογράφος

Σχετικά θέματα

* Κατάλογος Νορβηγών

Όσλο

Μπέργκεν ( Bergen)

Εξωτερικές συνδέσεις

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>