Ο Φρίντριχ Ένγκελς (στα γερμανικά Friedrich Engels, Μπάρμεν 28 Νοεμβρίου 1820-Λονδίνο 5 Αυγούστου 1895) ήταν Γερμανός φιλόσοφος που επεξεργάστηκε μαζί με τον Καρλ Μαρξ την θεωρία του επιστημονικού Κομμουνισμού και του διαλεκτικού υλισμού. Συνέγραψε επίσης, μαζί με τον Μαρξ, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο και Το Κεφάλαιο. Είναι γνωστός και με το προσωνύμιο Στρατηγός λόγω της αγάπης του για την στρατηγική ιστορία.
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε 28 Νοεμβρίου του 1820 στο Μπάρμεν της τότε Ρηνανικής Πρωσσίας (σημερινής Γερμανίας). Γόνος αστικής οικογενείας (ο πατέρας του ήταν υφαντουργός βιομήχανος) σπούδασε στο γυμνάσιο του Έλμπερφερντ μέχρι το 1834, όταν ο πατέρας του τον ανάγκασε να ασχοληθεί με την οικογενειακή επιχείρηση. Εργάστηκε εκεί για έναν περίπου χρόνο και ύστερα σε ένα εμπορικό οίκο στην Βρέμη όπου συνδέθηκε με μια ομάδα ριζοσπαστών διανοούμενων, την "Νέα Γερμανία".
Το 1841 κατατάχτηκε σε ένα τμήμα του πυροβολικού παρακολουθώντας παράλληλα μαθήματα φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο. Εκεί έρχεται σε πρώτη επαφή με την Χεγκελιανή φιλοσοφία. Το 1842 εκδίδει την μπροσούρα "Ο Σέλλιγκ και η αποκάλυψη" όπου καυτηριάζει τις μυστικιστικές αντιλήψεις του Σέλλιγκ.
Στην Αγγλία
Το Νοέμβρη του 1842 απολύθηκε από τον στρατό και ύστερα από επιμονή του πατέρα του πηγαίνει στο Μάντσεστερ για να δουλέψει στο κλωστήριο "Έρμεν και Ένγκελς". Στην Αγγλία είδε με τα μάτια του τα αποτελάσματα της ανάπτυξης του καπιταλισμού. Ανακάλυψε επίσης ότι το προλεταριάτο (εργατική τάξη) δεν είναι μόνο μια τάξη που υποφέρει αλλά και μια τάξη που αγωνίζεται. Παρακολούθησε την ανάπτυξη του κινήματος των Χαρτιστών και γνώρισε πολλούς από τους ηγέτες τους.
Απόφευγμα αυτής της περιόδου ήταν η μπροσούρα με τίτλο Κατάσταση της εργατικής τάξης της Αγγλίας για την οποία ο Λένιν είχε γράψει "Πρώτος ο Ένγκελς είπε ότι το προλεταριάτο δεν είναι μόνο μια τάξη που υποφέρει, ότι ίσα -ίσα η επαίσχυντη οικονομική κατάσταση του προλεταριάτου το σπρώχνει ακατάσχετα προς τα μπρος και το αναγκάζει να παλεύει για την τελική του απελευθέρωση. Και το αγωνιζόμενο προλεταριάτο θα βοηθήσει μόνο του τον εαυτό του...".
Γνωριμία με Μαρξ
Ένα άρθρο του που εκδόθηκε στα "Γαλλογερμανικά Χρονικά" έκανε μεγάλη εντύπωση στον Καρλ Μαρξ με τον οποίο συναντήθηκε κατά τον γυρισμό του στην Γερμανία. Ήταν η απαρχή μιας μεγάλης φιλίας που ατσαλώθηκε μέσα από τους αγώνες για την οργάνωση μαζικών συγκεντρώσεων και συζητήσεων, στη δημιουργία Κομμουνιστικού τύπου και σε μαζικές ενέργειες εναντίον της φεουδαρχικής Πρωσικής κυβέρνησης. Λόγω αυτής της δράσης και της κινητοποίησης των αστυνομικών αρχών εναντίον τους αναγκαστήκαν να καταφύγουν στις Βρυξέλλες όπου άρχισαν να επεξεργάζονται μια νέα επαναστατική θεωρία.
Ένωση Κομμουνιστών
Στην αρχή του 1847 ο Ένγκελς μαζί με τον Καρλ Μαρξ προσχώρησαν στην Ένωση των Δικαίων, μια οργάνωση του Λονδίνου που συσπείρωνε μικρό αριθμό εργατών κυρίως μεταναστών. Το πρόγραμμα της ένωσης που χαρακτηριζόταν από το σύνθημα "όλοι οι άνθρωποι είναι αδέρφια" ήταν ουτοπικό και δεν κάλυπτε τους δυο άντρες. Μετά την προσχώρησή τους η ένωση μετασχηματίστηκε σε Ένωση Κομμουνιστών και ιδρύθηκε σε ένα συνέδριο στο Λονδίνο τον Ιούνη του 1847, με τον Ένγκελς να παίρνει μέρος ως εκπρόσωπος των εργατών του Παρισιού. Η ένωση είχε πλέον ως σύνθημα Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε. Τον Οκτώβρη του ίδιου έτους συνέταξε σχέδιο προγράμματος με τον τίτλο "Άρχες Κομμουνισμού" που αποτέλεσε την μαγιά για το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο".
Επανάσταση στην Ρηνανία
Το Μάη του 1849 άρχισε ένοπλος επαναστατικός αγώνας στην Ρηνανία (Νότιο Γερμανία). Ο Άουγκουστ Βίλιχ, μέλος της Ένωσης Κομμουνιστών, συγκέντρωσε απόσπασμα εθελοντών στο οποίο συμμετείχε και ο Ένγκελς. Έδειξε μεγάλο ηρωισμό και μόνο μετά την ήττα της επανάστασης έφυγε από την Γερμανία με ότι είχε απομείνει από τον εθελοντικό στρατό. Αμέσως μετά ταξίδεψε στην Αγγλία που ήταν ο Καρλ Μαρξ και συνέχισε τις μελέτες του, μέχρι η πίεση του πατέρα του και η άθλια οικονομική κατάσταση του Μαρξ που εκείνη την περίοδο έγραφε το Κεφάλαιο τον ανάγκασε να πάει πάλι να δουλέψει στο κλωστήριο του πατέρα του στο Μάντσεστερ.
Γνωστά έργα
Οι μελέτες του Ένγκελς ήταν καθοριστικές τόσο για την δημιουργία όσο και για την ανάπτυξη της νέας επαναστατικής επιστημονικής θεωρίας. Τοσο τα έργα που έγραψε με την βοήθεια όσο και αυτά μετά τον θάνατο του Καρλ Μαρξ θεωρούνται φάροι για την περαιτέρω ανάπτυξη της Μαρξιστικής Φιλοσοφίας. Μερικά από αυτά τα έργα είναι:
1. Αντί-Ντύρινγκ
2. Διαλεκτική της Φύσης
3. Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους
4. Ο Λουδοβίκος Φόυερμπαχ και το τέλος της κλασσικής γερμανικής φιλοσοφίας.
Ακόμα εξέδωσε πολλές μπροσούρες κατά παραγγελία κομμουνιστικων ενώσεων κ.α. Τέλος έγραψε τον δεύτερο και τον τρίτο τόμο του Κεφαλαίου σύμφωνα με τα προσχέδια του Μάρξ, που δεν πρόλαβε να τα ολοκληρώσει λόγω του αιφνίδιου θανάτου του.
Μετά τον θάνατο του Μαρξ
Μετά τον θάνατο του Καρλ Μαρξ τα βάρη της καθοδήγησης του Κομμουνιστικού κινήματος έπεσαν στις πλάτες του. Τη δεκαετία του 1880 δημιουργήθηκαν πολλες προλεταριακές οργανώσεις και η ανάγκη αλληλεγγύης γινόταν τώρα επιτακτικό καθήκον. Ο Ένγκελς εμπνεύστηκε την δημιουργία μιας νέας σοσιαλιστικής Διεθνούς και δούλευε προς αυτή την κατεύθυνση.
Έτσι στις 14 Ιούλη 1889 στο Παρίσι έγινε το πρώτο συνέδριο με την συμμετοχή 407 αντιπροσώπων από 22 χώρες. Μια από της αποφάσεις του συνεδριου ήταν η θέσπιση της 1 Μάη ως μέρας εκδηλώσεων για την εξασφάλιση του 8ώρου και διεθνής αλληλεγγύης της εργατικής τάξης. Το 1893 παρά την προχωρημένη ηλικία του έκανε το γύρο της Ευρώπης προετοιμάζοντας το Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο στη Ζυρίχη. Τελικά μια ζωή γεμάτη αγώνες έληξε στις 5 Αυγούστου του 1895. Συμφωνα με την επιθυμία του η κηδεία του έγινε σε στενό κύκλο. Την συνεισφορά του τόνισε ο Βίλχελμ Λίμπκνεχτ στον επικήδειο του που είπε "Παρόντες εδώ είναι μόνο λίγοι αυτοί όμως οι λίγοι αντιπροσωπεύουν εκατομύρια, ολόκληρο τον κόσμο ... θα ετοιμάσουν το τέλος του καπιταλισμού. Ο Ένγκελς έδειξε σε όλους μας το δρόμο και ήταν οδηγός σε όλο αυτό το δρόμο, ήταν ηγέτης, αγωνιστής, σε αυτόν ενώθηκαν η θεωρία με την πράξη".
Εξωτερικές Συνδέσεις
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
