Ο Σταμάτης Κλεάνθης ήταν ένας από τους επιφανέστερους Έλληνες αρχιτέκτονες του 19ου αιώνα δημιουργός αρκετών χαρακτηριστικών κτιρίων της Αθήνας.
Γεννήθηκε το 1802 στο Βελβενδό Κοζάνης. Έντάχθηκε στον Ιερό Λόχο από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αλλά αιχμαλωτίστηκε απο τους Τούρκους στη μάχη του Δραγατσανίου. Δραπέτευσε και κατόπιν πήγε στο Βερολίνο όπου σπούδασε αρχιτεκτονική. Υπήρξε λάτρης των αναγεννησιακών μορφών, τις οποίες απέδιδε με καλαισθησία και λιτότητα. Το 1828 μαζί με τον συνάδελφό του Έντουαρντ Σάουμπερτ ήρθαν στην Ελλάδα όπου ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας τους ανέθεσε την ευθύνη για τον σχεδιασμό δημοσίων κτιρίων. Το 1833 εκπόνησαν το πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, το οποίο όμως δεν τέθηκε τελικά σε εφαρμογή γιατί κρίθηκε ως πολυδάπανο. Τα ονομαστότερα κτίρια του Κλεάνθη ήταν:
* Ο Γοτθικός ναός για την Αγγλικανική παροικία στην καρδιά της πρωτεύουσας, στην οδό Φιλελλήνων.
* Το μέγαρο της Αγγλικής πρεσβείας στη πλατεία Κλαυθμώνος, που πλέον έχει κατεδαφιστεί.
* Το μέγαρο της Κοντέσσας Θεοτόκη στην οδό Σωκράτους.
* Το παρά τον Ιλισσό μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας (Villa Ilissia) (1848) που έχει μετατραπεί σε Βυζαντινό Μουσείο.
* Ο πύργος της Δουκίσσης Πλακεντίας στη Πεντέλη.
* Το "Καστέλλον της Ροδοδάφνης".
* Η διαμορφωμένη από τον ίδιο οικία του στην Πλάκα, όπου στεγάστηκε τα πρώτα 4 χρόνια της λειτουργίας του (1837-1841) το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Τα έργα του Κλεάνθη έχουν ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σημασία διότι αποτελούν τα πρώτα δείγματα νεοελληνικού μεσογειακού ρυθμού. Ήταν πολύ γνωστός στο εξωτερικό αφού ήταν ο πρώτος Έλληνας εκθέτης στην Έκθεση του "Κρύσταλ Πάλας" του Λονδίνου και στην οποία έλαβε το πρώτο χρυσό Βραβείο.
Εκτός όμως των αρχιτεκτονικών του δραστηριοτήτων είχε επιδοθεί και σε επιχειρήσεις σχετικές με τη τέχνη του. Είχε εκμισθώσει τα λατομεία μαρμάρου της Τήνου, της Πάρου και τελικά της Πεντέλης, τα μάρμαρα εκ των οποίων χρησιμοποιούσε στις επενδύσεις των κτιρίων του. Για τα δείγματα αυτά των μαρμάρων είχε τιμηθεί στο Λονδίνο με το Α' Χρυσό Βραβείο.
Ο Κλεάνθης είχε νυμφευθεί την αδελφή του στρατηγού Καρατζά. Πέθανε το 1862 στην Αθήνα απο ατύχημα σε ένα απο τα λατομεία του, άτεκνος.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>