H Νότια Αμερική είναι το τμήμα της Αμερικής που βρίσκεται στο Νότιο ημισφαίριο. Η Νότια Αμερική βρίσκεται μεταξύ του Ειρηνικού Ωκεανού και του Ατλαντικού Ωκεανού. Έχει σχήμα τριγωνικό και μήκος από βορρά προς νότο 7.500 χιλιόμετρα και από ανατολικά προς δυτικά 5.200 χιλιόμετρα. Η Ν. Αμερική υποτίθεται ότι ήταν παλιότερα ενωμένη με την Αφρική, από την οποία χωρίστηκε μετά από καταποντισμό. Βρέχεται από τον Ατλαντικό και Ειρηνικό ωκεανό, που ενώνονται στα νότια της ηπείρου με το στενό του Δράκοντα.

Οι ακτές της Ν. Αμερικής παρουσιάζουν πολύ λιγότερες κολπώσεις από τις ακτές της Β. Αμερικής. Οι πιο αξιόλογοι κόλποι είναι αυτοί που σχηματίζονται στις εκβολές των ποταμών Αμαζόνιου και Λαπλάτα και ο κόλπος του Παναμά στον Ειρηνικό. Εκτός από το νοτιότατο τμήμα σ' όλο το μήκος των υπόλοιπων ακτών δεν εμφανίζονται παρά μεμονωμένα μόνο νησάκια χωρίς ιδιαίτερη αξία. Πάντως το πιο αξιόλογο νησί είναι η Γη του Πυρός στο νοτιότατο άκρο, που χωρίζεται από την υπόλοιπη ήπειρο με τον πορθμό του Μαγγελάνου και έχει έκταση 7.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Όρη και Ηφαίστεια

Στη Νότια Αμερική, όπως και στη βόρεια, σχηματίζονται μεγάλα πτυχωσιγενή όρη, οι Κορδιλλιέρες των Άνδεων (το νότιο τμήμα των Αμερικανικών Κορδιλιέρων), που η ψηλότερή τους κορυφή, η Ακονκάγκουα, έχει ύψος 7034 μ. Μετά απ' αυτήν έρχονται οι κορυφές Κοροπούνα (6.950 μ.) Ουασκάρα (6763 μ.), Λιουλιλαϊάκο, (6750 μ.) Ιλιάμπου (6.645 μ.) Τουπουνγκάτο (6.550 μ.), Ιλλιμάνι (6.459 μ.).

Η περιοχή των Άνδεων θεωρείται η πιο ηφαιστειώδης χώρα του κόσμου με πάρα πολλά ενεργά ηφαίστεια, από τα οποία το Κοτοπάξι (5.897 μ.) του Ισημερινού θεωρείται το υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου. Άλλα ενεργά ηφαίστεια των Άνδεων, από τα ψηλότερα, είναι το Σαχάμα της Βολιβίας και το Χιμποράθο του Ισημερινού.

Λίμνες και ποταμοί

Στην Ν. Αμερική έχει άφθονα νερά, αλλά λίμνες ασήμαντες. Μεγαλύτερη είναι η Τιτικάτα πάνω στις Άνδεις, μεταξύ Περού και Βολιβίας, σε ύψος 3.812 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει έκταση 6.800 τετραγ. χιλιόμετρα και βάθος 272 μέτρα. Η Ν. Αμερική έχει μεγάλους ποταμούς, που συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες νερού. Η αφθονία αυτή θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα των συχνών ανατολικών ανέμων που συγκεντρώνουν πολλούς υδρατμούς στις ανατολικές πλαγιές των Άνδεων. Το μεγαλύτερο ποτάμιο συγκρότημα είναι του Αμαζονίου, που σχηματίζεται από πολλούς μεγάλους παραπόταμους.

Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι: ο Λαπλάτα, που σχηματίζεται από τον Παναμά και τους παραπόταμούς του και ο Ουρουγουάης, που εκβάλλουν στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα, ο Ορενόκος, ο Αραγκουάγια, ο Άγιος Φραγκίσκος και ο Ρίο Νέγρο, που εκβάλλουν προς τον Ατλαντικό και ο Μαγκνταλένα που εκβάλλει στην Καραϊβική θάλασσα.

Εκτός από τον Αμαζόνιο, είναι πλωτοί ο Παρανάς και ο παραπόταμός του Παραγουάης ο Ορινόκος, ο Μαγκνταλένα και άλλοι. Από τους καταρράχτες, που σχηματίζουν οι ποταμοί της Ν. Αμερικής σπουδαιότεροι είναι: οι Ατούρες και Μαϋπούρες του Ορινόκου.

Κλίμα - βλάστηση - πανίδα

Η Ν. Αμερική, που χωρίζεται στο βόρειό της τμήμα από τον ισημερινό, βρίσκεται κατά τα τρία τέταρτα μέσα στην τροπική ζώνη. Γι' αυτό το λόγο επικρατούν, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου, υψηλές θερμοκρασίες που μετριάζονται στα οροπέδια λόγω του ύψους και των βροχών και στις δυτικές ακτές λόγω των ωκεάνιων ρευμάτων. Το τροπικό κλίμα των βόρειων περιοχών διαδέχεται το εύκρατο στην περιοχή του Λα Πλάτα. Στις Άνδεις επικρατεί κλίμα πάρα πολύ ψυχρό. Οι πάγοι, που πάντα υπάρχουν, εμποδίζουν την ανάπτυξη της βλάστησης. Στην τροπική ζώνη η βλάστηση είναι πυκνότατη και τα λεγόμενα παρθένα δάση της περιοχής του Αμαζόνιου είναι τα πιο εκτεταμένα δάση του κόσμου. Στην περιοχή των Άνδεων η Βλάστηση έχει το χαρακτήρα της Βλάστησης των ψυχρών κλιμάτων, ενώ στη μέση ζώνη, εκτός από τις στέπες της Αργεντινής, ευδοκιμούν κάθε είδους φυτά της τροπικής βλάστησης και των εύκρατων ζωνών.

Η Ν. Αμερική είναι πατρίδα πολλών φυτών, γνωστών σήμερα σ' όλο τον κόσμο. Σ' αυτά υπάρχουν και μερικά που έχουν τεράστια οικονομική σημασία για τον άνθρωπο, στο σύστημα της διατροφής, τη γεωργία και την οικονομία γενικά, όπως π.χ. η πατάτα και ο αραβόσιτος.

Το ζωικό βασίλειο της Ν. Αμερικής παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που οφείλονται στην απομόνωση της ηπείρου από τον παλιό κόσμο. Εδώ υπάρχουν πολλά ζώα, μοναδικά στον κόσμο, όπως η λάμα, η βικουνία, οι βίσωνες, η αλπάκα, ορισμένα είδη πιθήκων και ψιττακών, ο μυρμηγκοφάγος κλπ.

Πολιτική διαίρεση

Στον πίνακα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Νότια Γεωργία και οι νότιοι Νήσοι Σάντουιτς, παρόλο που δεν έχουν μόνιμους κατοίκους, αλλά μόνο προσωρινούς επισκέπτες σε ερευνητικούς σταθμούς:

1 Ανήκει γεωγραφικά και στη Νότια και στη Βόρεια Αμερική

Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 Land areas and population estimates are taken from The 2008 World Factbook which currently uses July 2007 data, unless otherwise noted.
↑ La Paz is the administrative capital of Bolivia;
↑ (Jan. 2009) (Γαλλικά) INSEE, Government of France. Population des régions au 1er janvier (ανακτήθηκε 2009-01-20 )
↑ Falkland Islands: July 2008 population estimate. CIA World Factbook.
↑ Includes Easter Island in the Pacific Ocean, a Chilean territory frequently reckoned in Oceania. Santiago is the administrative capital of Chile; Valparaíso is the site of legislative meetings.

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>