Το Βασίλειο της Ισπανίας (Ισπανικά: Reino de España) ή Εσπερία (Hesperia) των αρχαίων Ελλήνων, ή Hispania και Spania των Ρωμαίων, είναι ένα κράτος της δυτικής Ευρώπης, που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής χερσονήσου. Προς Βορρά ορίζεται από τον Βισκαϊκό κόλπο και με την Γαλλία από την οποία την χωρίζει η μεγάλη οροσειρά των Πυρηναίων. Επίσης επί των Πυρηναίων και Βορειοανατολικά συνορεύει με την Ανδόρρα. Ανατολικά βρέχεται από την Μεσόγειο Θάλασσα, προς Νότο επίσης με την Μεσόγειο, το Στενό του Γιβραλτάρ, όπου και συνορεύει με το Γιβραλτάρ και νοτιοδυτικά με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Τέλος Δυτικά συνορεύει με την Πορτογαλία.

Γεωγραφία

Θέση

Η Ισπανία εκτείνεται μεταξύ του βορείου γεωγραφικού πλάτους 35 έως 43 μοιρών και 47 πρώτων και γεωγραφικού μήκους 9 μοιρών και 12 πρώτων δυτικού μέχρι 3 μοιρών και 19 πρώτων ανατολικού.

Έκταση

Η συνολική έκταση της Ισπανίας υπολογίζεται σε 505.150 τ.χλμ. Εξ αυτών τα 492.592 ανήκουν στην ηπειρωτική χώρα ενώ 4.994 στις προς Α. Βαλεαρίδες νήσους και 7.624 στις Καναρίους νήσους. Το μεγαλύτερο μήκος αυτής από Α. προς Δ. είναι 1020 χλμ. ενώ το μέγιστο πλάτος από Β. προς Ν. είναι 856 χλμ.

Φυσική γεωγραφία

Μορφολογία ξηράς

Η Ισπανία γενικά αποτελεί ένα τεράστιο σε έκταση οροπέδιο που διαμοιράζεται από αλλεπάλληλες οροσειρές σε επιμέρους μικρότερα οροπέδια. Το μέσο ύψος του εδάφους της υπερβαίνει τα 500 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Το μεγαλύτερο αυτής οροπέδιο καταλαμβάνει το κέντρο της Χώρας που πλαισιώνεται προς Β. από τα Πυρηναία όρη και τα Κανταβρικά όρη, προς Α. από την πεδιάδα του Έβρου, του Γουανταλαβιάρ και του Χούκαρ, προς Ν. από την Βαϊτική οροσειρά και την πεδιάδα της Ανδαλουσίας και πρός Δ. από ελαφριά κλίση του εδάφους που υφίστανται τα χαμηλότερα λεκανοπέδια του ποταμού Ντούρο, Τάγου και Γκουαντιάνα. Συνεπώς από ορογραφική άποψη η Ισπανία διακρίνεται σε πέντε γεωφυσικές περιοχές των Πυρηναίων και Κανταβρικών, το κεντρικό οροπέδιο, τα Ιβηρικά όρη, τις κοιλάδες του Έβρου και των άλλων ποταμών και τέλος την πεδιάδα της Ανδαλουσίας με τα χαμηλότερα δυτικά οροπέδια.

Πυρηναία όρη

* Δείτε σχετικό επιμέρους άρθρο Πυρηναία. Για τα Κανταβρικά όρη που αποτελούν την δυτική συνέχεια των Πυρηναίων δείτε το άρθρο Κανταβρικά όρη.

Κεντρικό οροπέδιο

Το κεντρικό ισπανικό οροπέδιο έχει έκταση 235.000 τ.χλμ. Το μέσο ύψος του είναι 650μ, του δε Β. τμήματος 700μ.και του Ν. 600μ. Το ύψος του οροπεδίου ελαττώνεται από Α. προς Δ. με συνέπεια οι μεγάλοι ποταμοί Ντούρο, Τάγος και Γκουαντιάνα να ρέουν προς τη διεύθυνση αυτή. Οι κοιλάδες των ποταμών αυτών χωρίζονται από απότομες χιονοσκεπείς οροσειρές που υψώνονται στο μέσον του οροπεδίου και που αρχίζουν από τα Ιβηρικά όρη με ίδια κατεύθυνση των ποταμών. Οι οροσειρές αυτές είναι:

α) Μεταξύ των ποταμών Ντούρο και Τάγου: ή "Γκουανταράμα", η "Σιέρα ντε Γκρέντος", και η "Σιέρα ντε Γκάτα" κοντά στα Πορτογαλικά σύνορα.

β) Μεταξύ των ποταμών Τάγου και Γκουαντιάνα: η "οροσειρά Τολέντο", και η "Σιέρα Γκουανταλούπε". Από τις κεντρικές αυτές οροσειρές το κεντρικό οροπέδιο χωρίζεται σε τρία επιμέρους οροπέδια, της "Παλαιάς Καστίλλης" προς ΒΔ. μέσου ύψους 850μ., της "Νέας Καστίλλης" προς το κέντρο και Α. μ.υ. 600μ. και το οροπέδιο της "Εστρεμαδούρας" προς ΝΔ. μ.υ. 500μ.

Ιβηρικά όρη

* Δείτε σχετικά επιμέρους άρθρο Ιβηρικά όρη.

Ποταμοί

Οι περισσότεροι και σημαντικότεροι ποταμοί της Ισπανίας πηγάζουν από το κεντρικό οροπέδιο στο οποίο και κυριαρχούν τα Ιβηρικά όρη και αυτοί είναι:

* Ο ποταμός Τάγος που εκχύνεται στον Ατλαντικό ωκεανό στο κόλπο Ντούρο ή Ντουέρο της Λισσαβόνας.

* Ο ποταμός Γκουαντιάνα που εκχύνεται και αυτός στον Ατλαντικό ωκεανό στα Ισπανοπορτογαλικά σύνορα.

* Ο ποταμός Γκουαδαλκιβίρ που εκχύνεται στο κόλπο του Κάδιθ (τα αρχαία Γάδειρα) προερχόμενος από την οροσειρά Σιέρρα Μορένα.

Από τους ποταμούς που εκβάλλουν στη Μεσόγειο σημαντικότερος είναι ο ΄ποταμός Έμπρο ή Εύρος (κατά τους αρχαίους Έλληνες) που είναι και ο μεγαλύτερος της Ισπανίας. Πηγάζει από τα Κανταβρικά όρη και εκχύνεται με ευρύτατο δέλτα βόρεια του Κόλπου της Βαλένθιας. Εκτός όμως αυτού στον ίδιο Κόλπο εκβάλει ο επίσης σημαντικός ποταμός Γκουαδαλαβίρ.

Εκτός των παραπάνω υφίστανται και πολλοί άλλοι μικρότεροι ή παραπόταμοι των προηγουμένων που διασχίζουν τη χώρα σχεδόν προς όλες τις κατευθύνσεις.

Λίμνες

Στην Ισπανία υπάρχουν ελάχιστες λίμνες χωρίς όμως ιδιαίτερη σημασία.

Ακτογραφία

Οι ακτές της Ισπανίας είναι λίαν εκτεταμένες προς Β. ΒΔ. και ΝΔ προς τον Ατλαντικό Ωκεανό και ΝΑ., Α. και ΒΑ. προς την Μεσόγειο. Οι Β. και ΒΔ. ακτές από τις εκβολές του ποταμού Μπιντασσόα παρά τα Ισπανογαλλικά σύνορα μέχρι τις εκβολές του ποταμού Μίνιο παρά τα Ισπανοπορτογαλικά σύνορα έχουν μήκος 1301 χλμ. Οι δε προς ΝΔ. από τις εκβολές του ποταμού Γκουαντιάνα, στα Ισπανοπορτογαλλικά σύνορα, μέχρι του Ακρωτηρίου των Σταυρών (Cap de Creus) στα Ισπανογαλλικά σύνορα, έχουν μήκος 2708 χλμ. Έτσι η συνολική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών ισπανικών ακτών είναι περίπου 4000 χλμ.

Γενικά οι ακτές της Ισπανίας δεν παρουσιάζουν μεγάλη κατάτμηση, προσφέρουν όμως πολλούς ασφαλείς φυσικούς λιμένες. Στη Μεσόγειο σχηματίζουν δύο μεγάλους Κόλπους, της Βαλένθιας και της Μάλαγας. Προς δε τον Ατλαντικό εις μεν το νότιο τμήμα είναι ο Κόλπος του Κάδιθ, εις δε το βόρειο τμήμα είναι ο μέγας Βισκαϊκός κόλπος ή και "Γασκωνικός" καλούμενος.

Ιδιαίτερο πάντως χαρακτηριστικό της ισπανικής ακτογραφίας απότελεί το Στενό του Γιβραλτάρ που χωρίζει την ευρωπαϊκή ήπειρο από την αφρικανική. Επί των ισπανικών ακτών βρίσκονται πολλές σημαντικές πόλεις τόσο για την ιστορία τους όσο και για την οικονομική τους ανάπτυξη.

Χλωρίδα

Η χλωρίδα της Ισπανίας λόγω της ποικιλίας της μορφολογίας του εδάφους αλλά και του κλίματος είναι ποικίλη και διαφέρει όχι μόνο κατά το ύψος αλλά και κατά περιοχές. Η έλλειψη άφθονου ύδατος στις ορεινές περιοχές καθιστά εκεί την χλωρίδα όχι τόσο πλούσια όσο άλλων Χωρών με ίδιο υψομετρικό και ορεινή έκταση.

Έτσι η χλωρίδα της Ισπανίας στα βόρεια διαμερίσματα και ιδίως στα Πυρηναία και στη Καταλωνία είναι όμοια με της κεντρικής Ευρώπης, ενώ των ανατολικών παραλίων περιλαμβάνεται στης Μεσογείου, των δε βορείων ακτών προς τον Ατλαντικό όμοια με της βορείου Ευρώπης. Η δε χλωρίδα του κεντρικού οροπεδίου μοιάζει πάρα πολύ, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, με τις ρωσικές στέπες! Τέλος το νότιο τμήμα της Ισπανίας περιλαμβάνεται στη χλωρίδα της βορείου Αφρικής όπου και απαντώνται φοίνικες, ζαχαροκάλαμα και πλείστα εσπεριδοειδή.

Τα δάση της Ισπανίας δυστυχώς σήμερα σπανίζουν. Εκτός των μεγάλων καταστροφών που υπέστησαν στο διάβα της ιστορίας από τις διάφορες στρατιές, που διέσχισαν την Χώρα, ειδικά τον ΙΘ΄ αιώνα, η υλοτομία για τις διάφορες ανάγκες του πληθυσμού ήταν ανεξέλεγκτη, μέχρι αναρχίας. Αν συνυπολογισθούν και οι τεράστιες πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια η εικόνα των ισπανικών δασών φαίνεται αποκαρδιωτική.

Τα κυριότερα είδη δένδρων των δασών της Ισπανίας είναι το πεύκο και η δρυς. Αντίθετα πλουσιότατη φαίνεται η Χώρα σε βοσκοτόπια που αφθονούν πράγματι, κυρίως, στο κεντρικό οροπέδιο, και στους πρόποδες των Πυρηναίων και Κανταβρικών ορέων.

Πανίδα

Η πανίδα της Ισπανίας είναι ένα μείγμα μεσογειακής και βορειαφρικανικής πανίδας με παρουσία ειδών που δεν απαντώνται ή σπανίζουν σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες, όπως για παράδειγμα είναι το είδος του λαγού, ο ερπυστής, ή η μυγαλή των Πυρηναίων, ο πίθηκος ο άκερκος, κ.ά.

Υπάρχουν επίσης ιδιαίτερα είδη ερπετών, οστράκων, ιχθύων και μεγάλη ποικιλία πεταλούδων (όπως παρατηρείται και στην νήσο Ρόδο, στην Ελλάδα). Επίσης από τα μεγάλα ζώα που υπάρχουν ξεχωρίζει το μακρύμαλλο είδος των προβάτων με το όνομα «μερινό» καθώς και οι εκλεκτές ποικιλίες αλόγων, βουβαλιών αλλά και σκύλων με το όνομα «σπανιέλ».

Κλίμα

Το κλίμα της Ισπανίας ποικίλει ανάλογα των περιοχών και του ύψους του εδάφους, παρουσιάζοντας έτσι μεγάλες διαφορές μεταξύ των περιφερειακών διαμερισμάτων. Γενικά είναι εύκρατο με πολλές ομοιότητες εκείνων της Ιταλίας και της Ελλάδος με λιγότερες όμως βροχοπτώσεις αυτών των Χωρών. Η δε ξηρότητα που παρατηρείται σε διάφορες περιοχές είναι τόσο μεγάλη ώστε να χαρακτηρίζει ένα μεγάλο τμήμα των εδαφών της να μοιάζει με την περιοχή του αφρικάνικού άτλαντος (όρους). Έτσι ενώ στη Μαδρίτη η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι +14°C , η Σεβίλλη παρουσιάζει +20°C και ενώ στις παρυφές των Κανταβρικών ορέων και Πυρηναίων η βροχή φθάνει τα 1-2 εκατοστά εντούτοις στο κεντρικό οροπέδιο κυμαίνεται μόλις στα 0,25-0,27 εκ.

Πληθυσμός

Δημογραφία

Γλώσσες

* Ισπανική γλώσσα (castellano=καστιλιάνικα ή καστιλιανή). Επίσημη γλώσσα σε όλη την Ισπανία όπως και σε όλη σχεδόν την Λατινική και Κεντρική Αμερική. Όλες οι άλλες ομιλούμενες γλώσσες παραμένουν επίσημες στην αυτόνομη περιοχή που ομιλούνται.

* Καταλανική γλώσσα: Ομιλούνται στην Καταλωνία, στην περιοχή της Βαλένθιας, στις Βαλεαρίδες νήσους και σε μέρος της Νότιας Γαλλίας (Περπινιάν)

* Βασκική γλώσσα: Στη Χώρα των Βάσκων και στην Ναβάρρα.

* Γαλικιανή γλώσσα (gallego): Στη Γαλικία. Μοιάζει πολύ με την πορτογαλική.

Θρησκεία

Οι Ισπανοί είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους χριστιανοί Ρωμαιοκαθολικοί, αν και η δύναμη της Εκκλησίας έχει μειωθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια.

Η Εκκλησία της Ισπανίας περιλαμβάνει 11 Ιερές Μητροπόλεις και 52 Επισκοπικές θέσεις μετά βοηθών Επισκόπων που ιστορικά υπάγονται στην Αρχιεπισκοπή του Τολέδου, με 20.000 περίπου ιερείς σε ισάριθμους Ναούς εκ των οποίων 66 είναι Καθεδρικοί, 17.200 παρεκκλήσια, 970 περίπου μοναστήρια ανδρών με 17.000 μοναχούς και 3730 γυναικεία μοναστήρια με 50.000 περίπου μοναχές*. Οι δε Αρχιερείς της Μαδρίτης - Αλκαλά και της Βαρκελώνης υπάγονται (εξαρτώνται) απ΄ ευθείας από το Βατικανό.

Σήμερα το Ισπανικό Σύνταγμα (άρθρο 16) παρέχει και προστατεύει πλήρως την ανεξιθρησκεία, που είχε ξεκινήσει από το 1868. Έτσι από τις 29 Δεκεμβρίου 1978 δεν υφίσταται ο όρος «επίσημη θρησκεία» στην Ισπανία. Από ένα «ρεπόρτο» (αναφορά) της Επισκοπικής Συνόδου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας του 1982 αναφέρεται ότι το 82,76% των παιδιών που γεννήθηκαν το 1981 στην Ισπανία βαπτίσθηκαν κατά το αυτό δόγμα. Στην έρευνα εκείνη διαφάνηκε επίσης ότι υφίστανται 250.000 άλλοι Χριστιανοί, μεταξύ των οποίων Προτεστάντες, Μάρτυρες του Ιαχωβά, (περίπου 60.000) καθώς και πολλοί Μορμόνοι.

Η πρώτη Συναγωγή από της έξωσης των Ιουδαίων το 1492 άνοιξε στη Μαδρίτη στις 2 Οκτωβρίου 1959. Ο αριθμός των Ιουδαίων της Ισπανίας υπολογίζεται στις 13.000.

(*) Οι αριθμοί ιερέων, μοναστηριών και μοναχών ανάγονται κατά το 1955.

* Δείτε σχετικά Εκκλησία της Ισπανίας

Πολιτική διαίρεση

Αυτόνομες Κοινότητες

Δείτε το κυρίως άρθρο Αυτόνομες Κοινότητες Ισπανίας

* Ανδαλουσία
* Αραγωνία
* Αστούριας
* Βαλεαρίδες Νήσοι
* Βαλένθια
* Γαλικία (ή Γαλίθια στα ισπανικά)
* Εξτρεμαδούρα (συχνά προφέρεται και Εστρεμαδούρα)
* Θεούτα
* Κανάριες Νήσοι
* Κανταβρία (Καντάμπρια)
* Καστίλλη και Λεόν
* Καστίλλη-Λα Μάντσα
* Καταλωνία
* Μαδρίτη
* Μελίγια
* Μούρθια
* Ναβάρρα
* Λα Ριόχα
* Χώρα των Βάσκων

Μεγαλύτερες αστικές περιοχές

1. Μαδρίτη 5.603.285
2. Βαρκελώνη 4.667.136
3. Βαλένθια 1.465.423
4. Σεβίλλη 1.294.081
5. Μάλαγα 1.019.292
6. Μπιλμπάο περ. 800.000

Πολιτική δομή

Αποικίες

Άμυνα

Η στράτευση στην Ισπανία είναι εθελοντική εδώ και λίγα χρόνια.

Στρατός Ξηράς

Πολεμική Αεροπορία

Πολεμικό Ναυτικό

Προσωπικό

Το 1987 το Ισπανικό Βασιλικό Ναυτικό αριθμούσε σύνολο στρατιωτικού προσωπικού 64.700 εκ των οποίων 5.200 αξιωματικοί, 37.000 ναύτες και 9.400 πολίτες εργαζόμενοι, 700 ναυτικοί αξιωματικοί και 11.500 ναυτικοί άλλων ειδικοτήτων.

Στόλος

Ο Ισπανικός στόλος* απαρτίζεται από 2 Αεροπλανοφόρα, 8 Υποβρύχια, 10 Αντιτορπιλικά, 12 Φρεγάτες, 4 Κορβέτες, 12 Πυραυλακάτους, 10 Περιπολικά πλοία, 4 Ωκεάνια Ναρκαλιευτικά, 8 μεσαία Ναρκαλιευτικά, 38 ακταιωρούς, 33 περιπολικά, 1 Δεξαμενόπλοιο, 6 Βοηθητικά, 3 μεγάλα 2 μεσαία και 140 μικρά Αποβατικά, 1 Ανεφοδιασμού, 2 Εκπαιδευτικά, 1 πόντισης Φραγμάτων, 30 Ρυμουλκά, 12 Πετρελαιοφόρα, 10 Υδροφόρες, 40 άλλα βοηθητικά, 36 μικρά βοηθητικά και μια βασιλική θαλαμηγό.

Αεροπορία Ναυτικού

Οι αεροναυτικές δραστηριότητες εξυπηρετούνται* με 16 αεροσκάφη και 44 ελικόπτερα "παντός καιρού".

* (*) Όλα τα παραπάνω στοιχεία ανάγονται στο έτος 1987.

* Δείτε επίσης Ισπανικό Βασιλικό Ναυτικό

Ιστορία

Ισπανικά Βασίλεια

Βασιλείς της Ισπανίας

Σοφία της Ελλάδας και ο Βασιλιάς της Ισπανίας

Ισπανοαμερικανικός πόλεμος

Εμφύλιος πόλεμος

* Δείτε σχετικά Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος

Οικονομία

Γεωργία

Η Ισπανία θεωρείται από τις περισσότερο γεωργικές χώρες της Ευρώπης. Το έδαφός της είναι λίαν γόνιμο αλλά μέχρι το 1960 ήταν ατελώς καλλιεργούμενο. Στους παλαιότερους χρόνους οι Ρωμαίοι θεωρούσαν την Ισπανία ως σιτοβολώνα της αυτοκρατορίας τους. Οι δε Άραβες κατάφεραν ένα πολύ μεγάλο μέρος του αγόνου εδάφους να το καταστήσουν γόνιμο. Παρά ταύτα σήμερα ακόμη περισσότερο από το 1/3 του συνολικού καλλιεργήσιμου εδάφους παραμένει ακαλλιέργητο. Η απουσία της εντατικής καλλιέργειας οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εργατικών χεριών και επαρκούς ύδατος. Όμως στα τελευταία χρόνια έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες προς αύξησή της.

Τα κυριότερα προϊόντα της Ισπανίας είναι ο σίτος, το λάδι (πρώτη σε παραγωγή στην Ευρώπη), το κρασί, οι ελιές, το κριθάρι, οι πατάτες, φρούτα και εσπεριδοειδή.

Από άποψης παραγωγής οίνου στην Ευρώπη έρχεται δεύτερη μετά την Γαλλία. Η ποιότητα των ισπανικών κρασιών θεωρείτα καλή, με μικρότερη φήμη όμως από τα γαλλικά κρασιά. Οναμαστά κρασιά με ονομασία προελεύσεως ειναι απο την περιοχή της Ριόχα (Rioja), Πενεδές (Penedes), Ριμπέρα ντελ Ντουέρο (Ribera del Duero) οπως και τα Κρασιά της Μάλαγας όπως το Μοσκατέλ (παρόμοιο με το ελληνικό μοσχάτο). Η Ισπανία παράγει επίσης άφθονα οινοπνευματώδη ποτά πολλά εκ των οποίων είναι ονομαστά και εκτός της χώρας ιδίως εκείνα των περιοχών της Ταρραγώνας, της Βαρκελώνης και της Ανδαλουσίας (σέρυ ή χερέθ).

Κτηνοτροφία

Η κτηνοτροφία στην Ισπανία θεωρείται αρκετά προοδευμένη ειδικά μετά την ένωση όλων των Ισπανών κτηνοτρόφων σε Συνομοσπονδία, η οποία και πέτυχε την εισαγωγή των καλύτερων ειδών για τα εδάφη της χώρας που παρέχουν άφθονους βοσκοτόπους. Κατά τις στατιστικές του 1960 η Ισπανία διέθετε 20.100.000 πρόβατα, 5.800.000 χοίρους, 4.800.000 κατσίκες, 3.800.000 αγελάδες, 1.300.000 ημιόνους, 1.100.000 όνους, 700.000 ίππους και στις Καναρίους νήσους 4.300 καμήλες.

Τα κτηνοτροφικά προϊόντα της Ισπανίας ως εκ τούτου είναι άφθονα, υπερκαλύπτουν την εσωτερική αγορά και μεγάλες ποσότητες διατηρημένων κρεάτων (όπως το γνωστό χαμόν), μαλλιά, δέρματα, τυροκομικά, συσκευασμένα γαλακτοκομικά εξάγονται στο εξωτερικό. Τέτοια προϊόντα μπορούν να βρεθού συχνά και στην Ελλάδα από την ισπανική αλυσίδα σουπερμάρκετ DIA ή σε αλυσίδες ανώτερης στάθμης όπως ο Βασιλόπουλος.

Αλιεία

Η Ισπανία με τα υφιστάμενα εκτεταμένα παράλια τόσο προς τον Ατλαντικό όσο και προς τη Μεσόγειο παρουσιάζει επίσης ανεπτυγμένη αλιεία μ΄ ένα μεγάλο αλιευτικό στόλο σκαφών ανοικτής, μέσης και παράλιας αλιείας. Σημαντικά κέντρα αλιευτικής δραστηριότητας είναι οι λιμένες Α Κορούνια, Φερρόλ, Πάλος και Κάδιθ προς τον Ατλαντικό, οι Σανταντέρ, Χιχόν και Μπιλμπάο στο Βισκαϊκό και οι Μάλαγα, Αλμερία, Καρθαγένη και περισσότερο όλων Βαρκελώνη στη Μεσόγειο.

Μεγάλο μέρος των ισπανικών αλιευμάτων εξάγονται στο εξωτερικό. Κυριότερα είδη των ισπανικών αλιευμάτων είναι από την Μεσόγειο λαυράκια, σκουμπριά, συναγρίδες, γλώσσες και διάφορα μαλάκια και όστρακα, από δε τον Ατλαντικό βακαλάος, σαρδέλλες και τόννοι. Επίσης και από τους ισπανικούς ποταμούς, σολωμοί.

Ενέργεια και Φυσ. πόροι

Βιομηχανία

Η ισπανική βιομηχανία έχει γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη μετά την είσοδο στην ΕΕ το 1986. Ξεκίνησε από προϊόντα εντάσεως εργασίας αλλά σήμερα εξελίσσεται όλο και περισσότερα στην δημιουργία προϊόντων υψηλής αναγνωσιμότητας βασισμένα στο σύγχρονο βιομηχανικό σχέδιο, όπως τα προϊόντα της Inditex (ιδιοκτήτρια των αλυσίδων Ζάρα, Μάσιμο Ντούτι, Pull and Bear, Bershka κ.α.), τα αυτοκίνητα της Σέατ (Seat, ανήκει στην VW), τα είδη υγιεινής Ρόκα (Roca).

Λόγω της αύξησης των μισθών όλο και πιο συχνά η παραγωγή μεταφέρεται στο εξωτερικό (Αν. Ευρώπη, Κίνα) και στην Ισπανία μένει η διοίκηση και ο σχεδιασμός προϊόντων.

Εμπόριο

Τουρισμός

Η Ισπανία είναι μια έντονα τουριστική χώρα, κυρίως στα παράλια της Μεσογείου και στις Κανάριες και Βαλεαρίδες νήσους. Η χώρα είναι δεύτερη στον κόσμο σε αφίξεις (μετά την Γαλλία) και σε εισόδημα (μετά τις ΗΠΑ) και ο τουρισμός προσφέρει περίπου 12% του ισπανικού ΑΕΠ. Κυριότερες χώρες αφίξεων είναι η Γαλλία, η Γερμάνια, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία. Οι τουρίστες έρχονται με αεροπλάνα, αλλά και οδικώς ή με το τρένο.

Επικοινωνίες

Ναυτιλία

Ο εμπορικός στόλος της Ισπανίας το 1928 αριθμούσε 1711 πλοία (άνω των 50 τόνων) συνολικού εκτοπίσματος 1.200.000 τόνων. Η ναυτική κίνηση των λιμένων της Ισπανίας (1928) παρουσίαζε 18.820 κατάπλους πλοίων συνολικού εκτοπίσματος 24 εκατομυρίων τόνων, εκ των οποίων τα 9.079 ήταν υπό ισπανική σημαία. Το 1974 ό εμπορικός στόλος της Ισπανίας αριθμούσε 704 πλοία, άνω των 100 τόνων), συνολικής χωρητικότητας 4.519.966 κ.ο.χ. κατέχοντας την 14η θέση παγκοσμίως.

Κυριότεροι λιμένες της Ισπανίας είναι στον μεν Ατλαντικό: το Μπιλμπάο, το Σανταντέρ, το Χιχόν, η Φερρόλ και η Κορούνια, ενώ στη Μεσόγειο: η Βαρκελώνη, η Καρθαγένη, το Αλχεθίρας (κοντά στο Γιβραλτάρ) και η Βαλένθια.

Δικαιοσύνη

Εκπαίδευση

Ισπανικός Πολιτισμός

Ισπανική Φιλολογία

Το κλασικότερο έργο της ισπανικής λογοτεχνίας είναι φυσικά ο Δον Κιχώτης της Μάντσας του Μιγέλ Θερβάντες. Αλλά και γενικότερα η ισπανική λογοτεχνία έχει πλούσια παράδοση και δυνατή αλληλεπίδραση με την Λατινική Αμερική. Από τους σύγχρονους συγγραφείς σημαντικοί θεωρούνται οι Χουάν Ραμόν Χιμένεθ (Νόμπελ λογοτεχνίας 1956), Καμίλο Χοσέ Θέλα (Νόμπελ λογοτεχνίας 1989), Πίο Μπαρόχα κ.α.

Ισπανική Αρχιτεκτονική

Ισπανική Γλυπτική

Ισπανική Ζωγραφική

Η Ισπανία έχει πολύ μακριά παράδοση στην ζωγραφική. Από τους Βελάθκεθ (Diego Rodríguez de Silva y Velázquez), Ελ Γκρέκο δια μέσου του πρωτοποριακού Γκόγια για να φτάσουμε στον 20ο αιώνα και τους Πικάσσο, Μιρό και Νταλί.

Ισπανική Διακοσμητική

Ισπανική Μουσική

Η ισπανική μουσική έχει μεγάλη ποικιλία κατά περιοχές, που σχετίζεται βεβαία με τις διαφορές επιρροές από Βορρά και Νότο. Η παραδοσιακή μουσική της Ισπανίας στηρίζεται στην καθολική εκκλησιαστική παράδοση που είναι κοινή σε όλη την δυτική Ευρώπη, με πολυφωνικές χορωδίες, ευρεία χρήση του εκκλησιαστικού οργάνου και κλασικούς θρησκευτικούς ψαλμούς (Περγκολέζι, Μπαχ κ.α.). Μέσα από αυτό όμως έχει βγει μια ιδιαίτερη ισπανική παράδοση, με το γνωστό πάσο ντόμπλε (διπλό βήμα) και τις ραντσέρας. Στην Νότια Ισπανία και ειδικά την Ανδαλουσία υπάρχει η πολύ δυνατή παράδοση του φλαμένκο, μιας έντονης μουσικής με σαφείς τσιγάνικες και βορειοαφρικάνικες επιρροές.

Η ισπανική μουσική έχει επηρεάσει αποφασιστικά και ολόκληρη την λατινική Αμερική η οποία με την σειρά της σήμερα επηρεάζει σημαντικά την ισπανική μουσική, από τις αμπανέρας (habaneras) της Καταλονίας στις αρχές του αιώνα, μέχρι την κατοπινή ρούμπα και το σημερινό ρεγκετόν.

Γνωστοί Ισπανοί καλλιτέχνες είναι ο Μαδριλένος τενόρος Πλάθιδο Ντομίνγκο, ο Καταλανός τενόρος Χοσέ Καρρέρας, ο κιθαρίστας Πάκο δε Λούθια αλλά και οι πιο μοντέρνοι Χοσέ Παδίγια και Μάνου Τσάο.

Διπλωματία

Σχέσεις με άλλες χώρες

Μετά το θάνατο του Στρατηγού Φράνκο και την επιστοφή στη δημοκρατία το 1975, η πρώτη προτεραιότητα στην εξωτερική πολιτική της Ισπανίας ήταν να βγει από την απομόνωση που βρισκόταν τόσα χρόνια καινα διευρύνει τις διπλωματικές της σχέσεις, να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και να καταστήσει τις σχέσεις της με την Δύση ασφαλείς.

Σαν μέλος του NATO από το 1982, η Ισπανία έχει αναδειχθεί ένα σημαντικό μελος των διεθνών δραστηριοτήτων ασφαλείας. Η είσοδός της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό κομμάτι της εξωτερικής της πολιτικής και σήμερα η Ισπανία έχει άριστες σχέσεις με όλα τα ευρωπαικά κράτη με στενή συνεργασία σε τομείς αστυνόμευσης, μετανάστευσης, αγροτικής πολιτικής και βέβαια νομισματικής πολιτικής (ιδρυτικό μέλος της ευρωζώνης). Ακόμη και σε πολλά διεθνή ζητήματα πέραν της Δυτικής Ευρώπης, η Ισπανία προτιμά να συντονίζει τις προσπάθειές της μαζί με αυτές των υπόλοιπων μελών της ΕΕ μέσα από τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό πολιτικής συνεργασίας.

Το 1986, μόλις κατέστησαν ομαλές οι διπλωματικές σχέσεις της με το Ισραήλ και την Αλβανίας, η Ισπανία ουσιαστικά ολοκλήρωσε τη διαδικασία της διεύρυνσης των διπλωματικών της σχέσεων. Η μοναδική χώρα με την οποία δεν εχει σήμερα διπλωματικές σχέσεις είναι η Βόρεια Κορέα.

Η Ισπανία επίσης συνεχίζει να εστιάζει την προσοχή της στη Βόρεια Αφρική και συγκεκριμένα στο Μαρόκο κι αυτό λόγω της γεωγραφικής τους γειτνίασης και της πολύχρονης ιστορικής επαφής τους καθώς επίσης και εξαιτίας των δυο Ισπανικών πόλεων, τη Θέουτα και την Μελίγια, που βρίσκονται στα βόρεια παράλια της Αφρικής. Πρόσφατα αποφεύχθηκε σύγκρουση για την βραχονησίδα Περεχίλ (μαϊντανος) της Ισπανίας δίπλα στην Θεούτα. Υπάρχει επίσης και μια μακροχρόνια διαμάχη με το Ηνωμένο Βασίλειο για το Γιβραλτάρ.

Η Ισπανική επανάσταση του 1936

Πρωθυπουργοί της Ισπανίας
Αδόλφο Σουάρεθ | Λεοπόλδο Κάλβο Σοτέλο | Φελίπε Γκονζάλεθ | Χοσέ Μαρία Αθνάρ | Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>