Με το όνομα Μογγόλοι (Μογγολικά: Mongɣul. Κυριλλική γραφή: Монгол) εννοείται ένα σύνολο εθνικών ομάδων που κατοικεί σήμερα κυρίως στη Μογγολία, την Κίνα και τη Ρωσία.

Βέβαια αυτός ο ορισμός δεν καλύπτει πλήρως τους μογγολικούς λαούς, οι οποίοι διαιρούνται κυρίως σε ανατολικούς και δυτικούς Μογγόλους. Σε μια ευρύτερη έννοια ο όρος μογγολικοί λαοί περιλαμβάνει όλους όσους μιλούν μία Μογγολική γλώσσα, όπως για παράδειγμα οι Καλμούχοι της ανατολικής Ευρώπης.

Ζητήματα ταυτότητας

Το όνομα Μογγόλοι εμφανίζεται στα αρχεία του 8ου αιώνα της Τανγκ δυναστείας. Το όνομα επανεμφανίζεται κατά τον 11ο αιώνα κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης των Κιτάν, για να περιγράψει αρχικά ορισμένες μικρές και ασήμαντες ακόμα φυλετικές ομάδες στην περιοχή του ποταμού Ονόν. Κατά τον 13ο αιώνα, ο όρος χρησιμοποιείτο για να περιγράψει μια μεγάλη ομάδα μογγολικών και τουρκικών λαών υπό τη διακυβέρνηση του Τζένγκις Χαν και με την ίδια κατά το δυνατόν πολιτισμική ταυτότητα[1].

Το ζήτημα της προέλευσης των Μογγολικών γλωσσών είναι ακόμα ασαφές. Ορισμένοι ερευνητές πρότειναν διασύνδεση προς τις τουνγκουσικές και τις τουρκικές γλώσσες, οι οποίες περιλαμβάνονται συχνά στην ομάδα των αλταϊκών γλωσσών. Ωστόσο οι γλωσσολογικές μαρτυρίες προς αυτή την κατεύθυνση είναι μάλλον ασθενείς[2].

Το βαρβαρικό στερεότυπο

Οι περισσότεροι δυτικοί ερευνητές αποδέχονται τη στερεότυπη ερμηνεία ότι οι Μογγόλοι του 13ου αιώνα ήταν απλά βάρβαροι και άρπαγες επιδρομείς, με μοναδικό τους προορισμό τη σφαγή, το πλιάτσικο και την καταστροφή. Τούτη η αντίληψη, βασισμένη κυρίως σε περσικές, κινεζικές και ρωσικές αφηγήσεις διαμόρφωσε την εικόνα των Μογγόλων και του Τζένγκις Χαν, αποσπώντας την προσοχή από τις σημαντικές προσφορές που έκαναν στον πολιτισμό του 13ου και του 14ου αιώνα[3].

Πέραν του γεγονότος ότι οι Μογγόλοι είναι κατά κύριο λόγο εκείνοι που επαναπροσδιόρισαν πολιτισμικά τη σχέση ανατολής και δύσης σε έναν ευρύτερο γεωγραφικά χώρο από εκείνον που είχε προσδιορίσει ο Αλέξανδρος, συνδέοντας αξεδιάλυτα την Ευρώπη και την Ασία με νέους εμπορικούς δρόμους, επιπλέον, η κυριαρχία των Μογγόλων στην Κίνα είχε ως αποτέλεσμα την επιρροή του Θιβετιανού Βουδισμού και των Κομφουκιανιστών λογίων στην πολιτική, ιδιαίτερα στην εποχή του Κουμπλάι Χαν. Είναι γνωστές οι κατασκευές τεράστιων οδικών δικτύων και ταχυδρομικών σταθμών σε όλο το αχανές βασίλειο, αλλά και η εύνοια των μογγόλων Χαν προς τις επιστήμες. Εντέλει υπήρξε σημαντική η ενθάρρυνση των εμπόρων να ακολουθήσουν τους χαραγμένους δρόμους του εμπορίου που ουσιαστικά διέτρεχαν όλη την Ασία έως την κινεζική επικράτεια[4].

Σύγχρονη γεωγραφική διασπορά

Σήμερα λαοί μογγολικής καταγωγής ζουν στη Μογγολία, Κίνα (Εσωτερική Μογγολία), Ρωσία και άλλες λίγες χώρες της κεντρικής Ασίας.

Οι διαφορές ανάμεσα σε φυλές (εθνικότητες) αντιμετωπίζονται διαφορετικά σε κάθε χώρα. Οι Τουμέντ, Τσαχάρ, Ορντό, Bargut (ή Μπάργκα), Μουριάτ, Ντερμπέντ (και Ντερβέντ), Τορκούντ, Νταριγάνγκα, Υζεμτσίν (ή Υζυμτσίν), Μπαγίντ, Κοτόν, Μιανγκάντ (Μινγκάντ), Ζακτσίν, Νταρχάντ και Οϊράτ θεωρούνται φυλές των Μογγόλων.

Άλλες γεωγραφικά διασκορπισμένες ομάδες μογγολικών λαών είναι οι Μογκχόλ, οι Χαζάρα και οι Αϊμάκ στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν.

Μογγολία

Ο πληθυσμός της Μογγολίας συντίθεται κατά 92.6% από Μογγόλους, περ. 2,7 εκατομμύρια. Ανάμεσά τους οι Καλκά, οι Ουριανκάι και οι Μπουριάτ θεωρούνται ανατολικοί Μογγόλοι. Οι Οϊράτ, που ζούν στην περιοχή των Αλταΐων ορέων, ανήκουν στους δυτικούς Μογγόλους.

Κίνα
Η κινεζική απογραφή του 2000 παραδίδει 5,8 εκατομμύρια Μογγόλους. Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν στην εσωτερική Μογγολίακαι την επαρχία Λιαονίνγκ. Μικροί αριθμοί Μογγόλων βρίσκονται σε γειτονικές των δύο επαρχίες.

Άλλοι λαοί που μιλούν μογγολικές γλώσσες είναι οι Ντορ (Daur), Μονγκόρ (Monguor), Ντονγκξιάνγκ, Μπονάν και τμήματα των Γιουγκούρ (Yugur). Δε μετρούν επισήμως ως τμήμα της μογγολικής εθνικότητας, αλλά αναγνωρίζονται ως εθνικότητες per se.

Ρωσία

Στη Ρωσία οι Μπουριάτ ανήκουν στους ανατολικούς Μογγόλους. Στους δυτικούς Μογγόλους ανήκουν οι Οϊράτ των Αλταΐων και οι Καλμούχοι στο βόρειο τμήμα της Κασπίας όπου συνθέτουν το 53.3% του πληθυσμού της Καλμυκίας[5]. Ο Αλταϊκοί λαοί είναι εθνικότητα μογγολική, αλλά μιλούν τουρκική γλώσσα. Στο σύνολό τους συγκεντρώνουν πληθυσμό ενός περίπου εκατομμυρίου ατόμων.

Σημειώσεις παραπομπές

18 )

Δικτυακοί τόποι

• Εθνικές ομάδες της Μογγολίας
• Εθνικός χάρτης της Μογγολίας

Σχετικά λήμματα

* Μογγολική ιστορία
* Μογγολική αυτοκρατορία