Άλμπερτ Σπέερ
|
Ο Άλμπερτ Σπέερ, κατηγορούμενος στην δίκη της Νυρεμβέργης, 1946 (Foto: Truman Library)
Ο Άλμπερτ Σπέερ (γερμ. Albert Speer) (* 19 Μαρτίου 1905 στο Μάνχαϊμ της Γερμανίας, † 1 Σεπτεμβρίου 1981 στο Λονδίνο της Αγγλίας) ήταν γερμανός αρχιτέκτονας και εθνικοσοσιαλιστής πολιτικός. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας ήταν υπουργός Εξοπλισμών, υψηλότερος βιομηχανικός ηγέτης του Τρίτου Ράιχ και καταδικασμένος εγκληματίας πολέμου. Η ιδιαίτερη θέση του Σπέερ μεταξύ των ναζιστικών στελεχών βασιζόταν στην εξαιρετικά καλή σχέση του με τον ηγέτη του Τρίτου Ράιχ, τον Αδόλφο Χίτλερ. Μέχρι το τέλος του Τρίτου Ράιχ είχε πάντα την στενότερη επαφή με τον δικτάτορα, παρόλο που είχε ως αντίζηλους ισχυρούς αξιωματούχους όπως τον Γκαίμπελς και τον Μπόρμαν. Μονάχα η καλή αυτή σχέση με τον δικτάτορα, ο οποίος πάντοτε είχε χρόνο για τον Σπέερ, αποτελούσε την δύναμη του, διότι στο NSDAP δεν είχε αξιόλογη επιρροή. Επομένως η εξάρτηση του από τον Χίτλερ ήταν απόλυτη. Για αυτό το λόγο, ο Χίτλερ τον επέλεξε ως υπουργό Εξοπλισμών. Επιπλέον ο Σπέερ είχε τα δικά του ενδιαφέροντα και τους στόχους του, τους οποίους μπόρεσε να ακολουθήσει ως αρχιτέκτονας του Χίτλερ. Το μεγαλύτερο του έργο, που φυσικά πραγματοποιήθηκε μονάχα σε ελάχιστο βαθμό, ήταν η γιγαντομανής μετατροπή του Βερολίνου στην παγκόσμια πρωτεύουσα, την Welthauptstadt Germania, που προορίζονταν να γίνει ένα είδος υπερ-Ρώμη και υπερ-Παρίσι. Σαν υπουργός Εξοπλισμών του Ράιχ, ο Σπέερ είχε όλο και περισσότερη ευθύνη για τα εγκλήματα των εθνικοσοσιαλιστών. Ζητούσε συνεχώς περισσότερους "εργάτες σκλάβους", τους οποίους του εξασφάλιζαν ο Χάινριχ Χίμλερ και ο Φριτς Ζάουκελ. Πέραν αυτού, οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας αυτών των σκλάβων δεν τον ενδιέφεραν καθόλου. Βιογραφία Πριν από το 1933 Ο Άλμπερτ Σπέερ ήταν μεγαλοαστικής καταγωγής. Ο πατέρας και ο παππούς του ήταν αρχιτέκτονες. Αρχικά σπούδασε "για οικονομικούς λόγους" στην Καρλσρούη και από την άνοιξη του 1924 μέχρι το καλοκαίρι του 1925 στο Μόναχο. Το φθινόπωρο εγκατέλειψε το Μόναχο και πήγε στο Βερολίνο, όπου τελείωσε τις σπουδές του το 1927. Έμεινε στο Βερολίνο, όπου εργάστηκε στο πανεπιστήμιο ως βοηθός του καθηγητού Χάινριχ Τέσενοβ. Το 1932 επέστρεψε στο Μάνχαϊμ, όπου σκόπευε να εργαστεί ως αρχιτέκτονας, δίχως όμως να έχει επιτυχία. Αρχιτέκτονας του Χίτλερ από το 1933 Το ενδιαφέρον του για τον εθνικοσοσιαλισμό ξύπνησε τον Δεκέμβριο του 1930 σε πολιτική διαδήλωση στο Βερολίνο, όπου έβγαλε λόγο ο Αδόλφος Χίτλερ. Στις 1 Μαρτίου 1931 έγινε μέλος του NSDAP. Από το 1932 και μετά εργάστηκε σαν αρχιτέκτονας για το κόμμα, κάνοντας μικρές επισκευές σε κομματικά κτίρια. Μετά την κατάληψη της εξουσίας το 1933 γνώρισε τον Χίτλερ προσωπικά. Ο ενθουσιασμένος από την αρχιτεκτονική δικτάτορας τον συμπάθησε αμέσως και τον δέχτηκε στον στενό του κύκλο. Αφού το 1934 πέθανε ο μέχρι τότε αρχιτέκτονας του Χίτλερ Πάουλ Λούντβιγκ Τρόοστ, αναλαμβάνει ο Σπέερ στο εξής την εργασία του. Στα έτη μετά το 1933 ο Σπέερ σχεδιάζει διάφορα μνημειακά κτήρια για τα συνέδρια του NSDAP στη Νυρεμβέργη, τα οποία λόγω του πολέμου θα πραγματοποιηθούν μονάχα μερικώς. Σε χρόνο ρεκόρ χτίζει το 1938/39 στο Βερολίνο την Reichskanzlei (Καγγελαρία) εφαρμόζοντας πρωινές, απογευματινές και νυχτερινές βάρδιες. Η Reichskanzlei περιέλαβε μια απέραντη αίθουσα, δύο φορές μεγαλύτερη από την αίθουσα των καθρεφτών στο παλάτι των Βερσαλλιών. Βάσει ανάλογων έγγραφων μπορεί σήμερα να αποδειχτεί ότι οι λίστες εκτοπισμού δημιουργήθηκαν από συνεργάτες του Σπέερ σε συνεργασία με την μυστική κρατική αστυνομία (Gestapo), ενώ ο ίδιος υποστήριζε μέχρι τον θάνατό του, το 1981, ότι δεν ήξερε τίποτε σχετικό. Υπουργός από το 1942 Αμέσως μετά τον θάνατο του Φριτς Τοντ τον Φεβρουάριο του 1942, Ο Χίτλερ διόρισε τον Σπέερ υπουργό Εξοπλισμών και Πυρομαχικών. Στη νέα του θέση ήταν, μεταξύ άλλων, και υπεύθυνος για την διανομή του οικοδομικού υλικού για τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Εκείνο το καιρό μαθαίνει από δυο συνεργάτες του ότι το Άουσβιτς προορίζεται για την λύση του "εβραϊκού ζητήματος", την λεγόμενη Endlösung ("Tελική Λύση"). Επίσης και αυτό το γεγονός αρνήθηκε να το δεχτεί όσο ζούσε. Μέχρι το τέλος του πολέμου κατάφερε να αυξήσει την παραγωγή πολεμικού υλικού σε υψηλό βαθμό, πάντα με την χρήση εκατομμυρίων κρατουμένων των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τους οποίους προμήθευε, μεταξύ άλλων, ο Φριτς Ζάουκελ. Το 1945 ο Σπέερ αρνήθηκε να ακολουθήσει την τακτική της «καμένης γης» (διάταγμα Νέρων), την οποία εξέδωσε ο Χίτλερ στις 19 Μαρτίου του 1945. Όπως λεει ο ίδιος ο Σπέερ, σαμποτάρισε τις σχετικές διαταγές καταστροφής των υποδομών κατά την οπισθοχώρηση της Βέρμαχτ όπου μπόρεσε. Μετά το 1945 Στην δίκη της Νυρεμβέργης μετά τον πόλεμο ο Σπέερ καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 ετών και κλείσθηκε στην φυλακή του Σπάνταου του Βερολίνου. Ήταν από τους λίγους ναζιστές αξιωματούχους που κατά την διάρκεια της δίκης εξέφρασαν τύψεις και ενοχές για τα εγκλήματα των ναζιστών. Καταδικάστηκε για τα εξής: * Εγκλήματα κατά του ανθρωπισμού Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, πρώην συνεργάτες του, όπως ο αρχιτέκτονας Ρούντολφ Βόλτερς, υποστήριξαν οικονομικά την οικογένεια του. Μετά από την πλήρη ολοκλήρωση της ποινής του, ο Σπέερ εγκαταλείπει το 1966 την φυλακή. Στο αμέσως προηγούμενο διάστημα η σοβιετική πλευρά απέρριψε αιτήσεις για την πρόωρη αποφυλάκιση του. Αργότερα ο Σπέερ έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το 1981 πέθανε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Λονδίνο από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Άλμπερτ Σπέερ ήταν πατέρας έξι παιδιών. Ο γιος του Άλμπερτ Σπέερ (νεότερος) είναι γνωστός αρχιτέκτονας, ο οποίος σχεδίασε σημαντικά τμήματα του Ολυμπιακού Πεκίνου (2008). Η κόρη του Χίλντε Σραμ είναι πρώην βουλευτής της κρατιδιακής βουλής του Βερολίνου. Επειδή προσωπικά αγωνίστηκε για την ειρήνη, για τις μειονότητες, για τις ίσες πιθανότητες και για τα θύματα του ναζιστικού καθεστώτος, τιμήθηκε το 2004 με βραβείο του εβραϊκού ιδρύματος Moses Mendelssohn. Σπέερ και Χίτλερ Ο Σπέερ εντυπωσιάστηκε από τον Χίτλερ, όταν τον είδε για πρώτη φορά σε διαδήλωση του NSDAP στο Βερολίνο, το Δεκέμβριο του 1930. Όπως λεει ο ίδιος, τον εντυπωσίασαν τα οράματα και τα ιδανικά του Χίτλερ, όπως και η διαισθητική του προσαρμοστικότητα και η αυστριακή γοητεία ("charme"). Μετά τον πόλεμο είπε: "Εάν ο Χίτλερ δεχόταν την φιλία, σίγουρα θα είχα γίνει ένας από τους στενότερους του φίλους." Από την άλλη, ο Χίτλερ βρήκε με τον Σπέερ έναν αρχιτέκτονα, ο οποίος με απίστευτο οργανωτικό ταλέντο και σε αναλόγως σύντομο χρονικό διάστημα ήταν σε θέση να δημιουργήσει τεράστια κτήρια. Εκτός αυτού και οι δυο λάτρευαν τις μεγάλες συζητήσεις γύρω από την τέχνη. Προ πάντων εντούτοις εκτιμούσε το γεγονός ότι ο Σπέερ ήταν πιστός, αλλά και τις "πρωσικές αρετές" του: επιμέλεια, προθυμία για την εργασία, συνείδηση υποχρέωσης. Από ιστορικής πλευράς η προσωπική σχέση μεταξύ Σπέερ και Χίτλερ δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ιδιαίτερα όμως ο Σπέερ αποτελεί τέλειο παράδειγμα για την υποστήριξη του εθνικοσοσιαλισμού από την μεσαία τάξη. Η δικτατορία των εθνικοσοσιαλιστών δε θα μπορούσε να είχε γίνει ποτέ τόσο αποτελεσματικό και δυνατό καθεστώς εάν δεν είχε την ενεργή υποστήριξη πανεπιστημιακών πτυχιούχων, μεγαλοαστών και βιομηχάνων. Ο αρχιτέκτονας Σπέερ Το αρχιτεκτονικό στιλ του Σπέερ περιγράφεται ως ένα είδος ξηρού, μειωμένου κλασικισμού, επίσης γνωστό ως νεοκλασικισμός. Ήθελε να είναι ορατή μια "σαφής γραμμή" στα δημιουργήματά του. Η αρχιτεκτονική έπρεπε να απεικονίσει την ναζιστική ιδεολογία. Έτσι, π.χ., το πολύ μεγάλο μέγεθος των κτηρίων αποσκοπούσε στην κατάδειξη της γερμανικής δύναμης σε ξένους πολιτικούς (σωβινισμός). Επίσης, ήταν σκοπός να εκφοβισθεί και ο γερμανικός πληθυσμός με την θέα των τεράστιων αυτών κτηρίων, για να γίνει αισθητό στον κάθε γερμανό πολίτη ότι ως πολίτης είναι μονάχα ένα πολύ μικρό και ασήμαντο μέρος του συνόλου. * Μιλιταρισμός: δίνοντας στον πόλεμο ηρωικό φόντο μέσω μιλιταριστικής διακόσμησης πολλών κτηρίων. Ο Χίτλερ προγραμμάτισε ριζικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική πολλών πόλεων του Ράιχ. Σύμφωνα με τα σχέδια του, το Αμβούργο θα γινόταν κέντρο του παγκοσμίου εμπορίου, το Μόναχο πρωτεύουσα του κινήματος, η Νυρεμβέργη πόλη των συνεδρίων και, τέλος, το Βερολίνο παγκόσμια πρωτεύουσα. Είπε στον Σπέερ: "Το Βερολίνο είναι μεγαλούπολη, αλλά δεν είναι Μητρόπολη. Κοιτάξτε το Παρίσι, την ομορφότερη πόλη του κόσμου! Ή ακόμη και την Βιέννη! Αυτές είναι πόλεις με χαρακτήρα! Το Βερολίνο, εντούτοις, δεν είναι τίποτα παρά μια άστατη συσσώρευση κτηρίων. Πρέπει να ξεπεράσουμε το Παρίσι και την Βιέννη!" Πηγές Δημοσιεύσεις * Speer, Albert (1976) Spandau: The Secret Diaries, Macmillan, ISBN 0026995018 Βιογραφίες * Joachim Fest, Ewald Osers (μεταφραστής), Alexandra Dring (2002) Speer: The Final Verdict Harcourt, ISBN 0151005567 Εξωτερικές συνδέσεις
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License |
|
|
|
|