Νουμάς ονομαζόταν λογοτεχνικό περιοδικό το οποίο κυκλοφόρησε από το 1903 μέχρι το 1931 (με διακοπές τα έτη 1917-1918, 1924-1929) με σημαντικότατο ρόλο στον αγώνα για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας.

Υπήρξε πιθανώς το σηµαντικότερο έντυπο των αρχών του 20ου αιώνα ανάμεσα στα άλλα λογοτεχνικά περιοδικά της περιόδου, τα οποία λειτούργησαν ως όργανα μόρφωσης και πύλες επικοινωνίας ταυτόχρονα µε τα πνευματικά τεκταινόμενα στην Ευρώπη και µέσα µετακένωσης των ευρωπαϊκών ρευµάτων στην Ελλάδα. Επίσης, λειτούργησαν ως βήµα για τη διατύπωση προτάσεων επί του γλωσσικού ζητήματος και όργανα αλλαγών και µεταρρυθµίσεων.

Το περιοδικό ταυτίστηκε µε τον γλωσσικό αγώνα για την επικράτηση της δηµοτικής και την εκπαιδευτική µεταρρύθµιση. Υπήρξε δηµιουργία του ∆ηµήτριου Ταγκόπουλου[1], κυκλοφόρησε από το 1903 και έδωσε αγώνα για τη Δηµοτική, καθιερώνοντάς τη σε όλες του τις στήλες τη δηµοτική. Αυτός ήταν και ο κυριότερος λόγος για τον οποίο διακρινόταν από κάθε άλλο έντυπο και τα κείµενα λογίων που υποστήριζαν τη Δηµοτική χωρίς ωστόσο να γράφουν σε αυτήν. Δεχόταν συνεργασίες όποιων έγραφαν στη δηµοτική και το οπλοστάσιό του δεν αποτελούσαν µόνο θεωρητικά επιχειρήµατα αλλά και διακωµωδήσεις και σκωπτικά σχόλια κατά των αντιπάλων.

Το 1908 οι δηµοτικιστές του περιοδικού Νουµάς βρέθηκαν χωρισµένοι ως προς το γλωσσικό, σε δογµατικούς (υπό τον Γιάννη Ψυχάρη) και µεταρρυθµιστές (Μανόλης Τριανταφυλλίδης, Αλέξανδρος ∆ελµούζος) και ως προς το κοινωνικοπολιτικό σε σοσιαλιστές (Κώστας Χατζόπουλος) και εθνικιστές (Ίων Δραγούμης).

Την εποχή της εκπαιδευτικής µεταρρύθµισης του Εκπαιδευτικού Οµίλου, το περιοδικό αµφιταλαντεύτηκε ανάµεσα στην υποστήριξη και την αντιπολίτευσή της, διαφωνώντας µε πολλές από τις επιλογές των πρωτεργατών της και κυρίως µε τη «µεικτή» της γλώσσα με αποτέλεσμα να επιδοθεί τώρα σε ταυτόχρονo αγώνα εναντίον της καθαρεύουσας και της «µεικτής»[2].

Πέρα από τις πιθανές προσωπικές έριδες που υπαγόρευσαν τον αρνητισµό του Νουµά προς τη µεταρρύθµιση, ενδεχοµένως η άρνηση υπαγορεύτηκε και από τις σοσιαλιστικές προτιμήσεις συντακτών του περιοδικού όπως ο Δημήτριος Γληνός, που τους ωθούσε να θεωρούν τη µεταρρύθµιση ως αστική διαδικασία. Το γεγονός πάντως της κατά τα άλλα φιλικής στάσης του και προς το φιλελεύθερο βενιζελικό πρόγραµµα υποδεικνύει κάποια σύγχυση χαρακτηριστική μίας εποχής κατά την οποία το γλωσσικό ζήτημα είχε άμετρα συγχρωτιστεί με την πολιτική[3].

Ο Νουµάς κυκλοφόρησε έως το 1931 µε διακοπές (1917-1918, 1924-1929), µεταβαλλόµενος σταδιακά σε λογοτεχνική επιθεώρηση. Κατά την τελευταία πλέον περίοδο βρέθηκε στο περιθώριο από τους περισσότερους σύγχρονους διανοούµενους και λογοτέχνες, για λόγους τόσο γλωσσικούς όσο και αισθητικούς. Το 1931 έκλεισε οριστικά, έχοντας ωστόσο σηµαδέψει µε την παρουσία του τον αγώνα για τη Δηµοτική.

Παραπομπές-σημειώσεις

1. ↑ «Ο Νουμάς κυκλοφορεί για πρώτη φορά στις 2 Ιανουαρίου 1903 και, όπως μας πληροφορεί ο διευθυντής του περιοδικού που έμελλε να γίνει το μαχητικότερο έντυπο του δημοτικισμού, το όνομα Νουμάς δεν έχει καμία συμβολική σημασία και δεν πρέπει να συσχετίζεται ούτε με τον ομώνυμο βασιλιά και νομοθέτη της Ρώμης ούτε με τον ήρωα του Αλφόνς Ντωντέ, τον Νουμά Ρουμεστάν. 'Οταν αργότερα τον ρωτούν για την επιλογή του, ο Δημήτρης Ταγκόπουλος απαντά πως ήταν ένας πρώτης τάξεως τίτλος για εφημερίδα γιατί ήταν μια λέξη δισύλλαβη, τονιζόταν στη λήγουσα κι είχε και τελικό σίγμα». Βλ. Σταυρίδη-Πατρικίου Ρ. 1999. Γλώσσα, Εκπαίδευση και Πολιτική. Αθήνα: Ολκός, 135-140.

2. ↑ Παραμένει ωστόσο γεγονός πως υπήρξαν σημαντικές αντιστάσεις της λογοτεχνίας ως προς την χρήση της ακραίας δημοτικής. Βλ. Ν. Βαγενάς, «Η λογοτεχνική αντίσταση στη δημοτική», Το ΒΗΜΑ, 31/01/1999, Σελ. B11.

3. ↑ Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει διαμεσολαβητή αυτής της σχέσης τον Δ. Γληνό που έγραφε στον Νουμά ως Δ. Μήτσος. Βλ. επίσης Δ. Γληνός ο αγωνιστής δάσκαλος.

Δικτυακοί τόποι

* Πανεπιστήμιο Κύπρου Βιβλιοθήκη - Νουμάς

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>