Ο Νίκος Γκάτσος (1911 Κάτω Ασέα Αρκαδίας-12 Μαΐου 1992 ) ήταν σημαντικός έλληνας ποιητής, μεταφραστής και στιχουργός. Συνδέθηκε με το ρεύμα του ελληνικού υπερρεαλισμού. Τις γυμνασιακές του σπουδές έκανε στην Τρίπολη, όπου γνώρισε τα λογοτεχνικά βιβλία, αλλά και τις μεθόδους αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών. Στη συνέχεια μετέβη στην Αθήνα όπου φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήξερε ήδη αρκετά καλά αγγλικά και γαλλικά και είχε μελετήσει τον Παλαμά, τον Σολωμό, το δημοτικό τραγούδι, όπως και τις νεωτεριστικές τάσεις στην ποίηση της Ευρώπης. Στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του, μικρά σε έκταση και με κλασικό ύφος, στα περιοδικά Νέα Εστία το 1931 και Ρυθμός το 1933. Την ίδια περίοδο έγραψε κριτικά σημειώματα στα περιοδικά Μακεδονικές Ημέρες, Ρυθμός και Τα Νέα Γράμματα (για τον ποιητή Κωστή Μπαστιά, την ποιήτρια Μυρτιώτισσα και τον Θ. Καστανάκη αντίστοιχα).
Μοναδικό του βιβλίο υπήρξε η ποιητική συλλογή Αμοργός του 1943, που επηρέασε βαθιά την ελληνική ποίηση. Παρ' όλα αυτά, το έργο του αυτό θεωρείται κορυφαία ποιητικό έργο του ελληνικού υπερρεαλισμού. Από τότε δημοσίευσε τρία ακόμη ποιήματα: το "Ελεγείο" (1946, Φιλολογικά Χρονικά), το "Ο Ιππότης και ο Θάνατος" ( 1947, Μικρό Τετράδιο) και το "Τραγούδι του παλιού καιρού" (1936, Ο Ταχυδρόμος), αφιερωμένο στο Γ. Σεφέρη. Έγραψε επίσης μελέτες και σχόλια πάνω στην ποίηση.
Ο Ν. Γκάτσος ασχολήθηκε πολύ με τη μετάφραση έργων, κύρια για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και του Λαϊκού Θεάτρου. Το 1944 μετέφρασε (Φιλολογικά Χρονικά) το ποίημα Νυχτερινό Τραγούδι του Λόρκα. Μετέφρασε επίσης τα έργα : Ματωμένος Γάμος (1948), Το σπίτι της Μπερνάντα Αλμπα (1945) του Φ. Λόρκα, Ο πατέρας του Στρίνμπεργκ (1962) και Ταξίδι μακριάς ημέρας μέσα στη νύχτα του Ο Νηλ (1965). Όλα τα έργα αυτά ανεβάστηκαν από το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης. Συνεργάστηκε επίσης με τα περιοδικά Νέα Εστία, Τράμ, Μακεδονικές Ημέρες, Μικρό Τετράδιο, Τα Νέα Γράμματα, Φιλολογικά Χρονικά, Ρυθμός και Καλλιτεχνικά Νέα. Επίσης, σε συνεργασία του με την ελληνική ραδιοφωνία, σκηνοθέτησε διάφορα θεατρικά έργα.
Η υπόλοιπη συνεισφορά του ήρθε με τη μορφή στίχων για τραγούδια γνωστών συνθετών, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Ξαρχάκος και άλλοι. Μεταξύ των δημιουργιών του είναι: "Αθανασία", "Της γής το χρυσάφι", "Ρεμπέτικο", "Αρχιπέλαγος", "Πήρες το μεγάλο δρόμο", "Πορνογραφία", "Λαϊκή Αγορά", "Η μικρή Ραλλού", "Μια γλώσσα μια πατρίδα", "Αν θυμηθείς τ'ονειρό μου", "Η νύχτα", "Αντικατοπτρισμοί", "Τα κατά Μάρκον", "America America" κ.α.
Ιδιαίτερη σχέση είχε ο ποιητής με τον Μ. Χατζιδάκι. Ήταν για μεγάλο διάστημα και μέχρι το θανατό του επίλεκτο μέλος της ομάδας Xατζιδάκι, Eλύτη, Tσαρούχη, Mποσταντζόγλου και Αργυράκη
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org + LivePedia.gr http://www.livepedia.gr/. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
