Ο Κατσούρμπος είναι κωμωδία του Γεώργιου Χορτάτση, γραμμένη σε δεκαπεντασύλλαβο ιαμβικό στίχο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Είναι η πρώτη χρονολογικά κωμωδία της Κρητικής λογοτεχνίας. Έχει την κλασική δομή της λόγιας ιταλικής κωμωδίας (commedia erudita), δηλαδή πρόλογο και πέντε πράξεις, δεν εντοπίζονται όμως επιδράσεις από κάποιο συγκεκριμένο ιταλικό έργο.
Υπόθεση του έργου είναι ο έρωτας δύο νέων που ζουν στο Ηράκλειο, του Νικολού και της Κασσάντρας. Εμπόδιο στο γάμο είναι η θετή μητέρα της κοπέλας, που προσπαθεί να την κάνει ερωμένη του γέρο-Αρμένη. Ο Νικολός προσπαθεί να παρεμποδίσει τη σχέση και με τη βοήθεια μιας γειτόνισσας φανερώνονται τα σχέδια στη γυναίκα του Αρμένη και στον πατέρα του Νικολού. Στο τέλος αποκαλύπτεται ότι η Κασσάνδρα είναι κόρη του Αρμένη, που την είχαν αρπάξει οι Τούρκοι, και έτσι οι δύο νέοι είναι ελεύθεροι να πραγματοποιήσουν το γάμο τους. Στο έργο εμφανίζονται όλα τα τυπικά πρόσωπα της ιταλικής κωμωδίας που πέρασαν και στην κρητική, δηλαδή ο καυχησιάρης αλλά δειλός στρατιωτικός («μπράβος»), ο Δάσκαλος που στην ομιλία του χρησιμοποιεί ιταλικά και λατινικά με αποτέλεσμα να μην γίνεται κατανοητός, και οι διάφοροι υπηρέτες: ο «φαγάς», ο κλέφτης, ο κωμικός («ριδικολόζος»).
Χαρακτηρίζεται ως η καλύτερη από τις κωμωδίες του κρητικού θεάτρου[1] χάρη σε δραματουργικά πλεονεκτήματα (γρήγορη δράση, επιτυχημένα κωμικά στοιχεία, διαγραφή των χαρακτήρων). Η ονομασία Κατσούρμπος προήλθε από τον ήρωα της κωμωδίας Κατσάραπο, δούλο του Νικολού και φαίνεται πως έτσι ήταν γνωστό το έργο παλιότερα, αφού ο ποιητής Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής στο ποίημά του Ο Κρητικός Πόλεμος (1681) αναφέρει για τον Χορτάτση «καί καμε την πανώργιαν του με ζαχαρένια χείλη/ μαζί με τον Κατζάροπον την άξιαν Ερωφίλη». Ο ακριβής χρόνος γραφής της κωμωδίας είναι άγνωστος. Από αναφορές σε γεγονότα της επικαιρότητας φαίνεται πως είναι πιθανό να γράφτηκε γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1580 ή λίγο αργότερα, πάντως πριν το 1600.
Σημειώσεις
↑ Λ. Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1978, σελ. 70
Πηγές
Γεώργιος Χορτάτσης. Ο Πατέρας του Νεοελληνικού Θεάτρου, αφιέρωμα του ενθέτου «Επτά Ημέρες» της εφ. Καθημερινή, 3 Δεκεμβρίου 2000
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org + LivePedia.gr http://www.livepedia.gr/. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
