Ο Κωνσταντίνος, μετέπειτα Καισάριος Δαπόντες (1713/14-4 Δεκεμβρίου 1784) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του 18ου αι.[1]
Η ζωή του
Γεννήθηκε στη Σκόπελο, όπου και πήρε τη βασική μόρφωση. Το 1831 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου έμεινε για λίγους μήνες κι αργότερα ταξίδεψε στο Βουκουρέστι, όπου σπούδασε, και αργότερα στο Ιάσιο, όπου και εγκαταστάθηκε για τα επόμενα 4 χρόνια, εργαζόμενος ως γραμματέας του ηγεμόνα Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου. Μέχρι το 1843 υπηρετούσε ως γραμματικός β΄ τάξης τον ηγεμόνα. Εκείνη τη χρονιά παραιτήθηκε μετά την άρνηση του Μαυροκορδάτου να τον προβιβάσει σε γραμματικό α΄ τάξης. Την ίδια χρονιά διορίστηκε ως γραμματικός α΄ τάξης στην υπηρεσία του νέου ηγεμόνα της Μολδαβίας, Ιωάννη Μαυροκοδράτου και εγκαταστάθηκε ξανά στο Ιάσιο. Απέκτησε πλούτη και προβιβάστηκε στο αξίωμα του καμινάρη, αλλά το 1747 φυλακίστηκε για 20 μήνες περίπου, ίσως από δικές του ατασθαλίες ή μηχανορραφίες εχθρών του στην ηγεμονική αυλή. Μετά την αποφυλάκισή του έμεινε στην Κωνσταντινούπολη και παντρεύτηκε για δεύτερη φορά (η πρώτη σύζυγός του είχε πεθάνει) αλλά δύο χρόνια μετά έχασε και την γυναίκα και την κόρη του. Το 1753, απογοητευμένος από τα δυσάρεστα γεγονότα της ζωής του, αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Πήρε το όνομα Καισάριος και, αφού έζησε για τρία χρόνια στη νήσο Πιπέρι, απέναντι από τη Σκόπελο, και στη μονή Ευαγγελίστριας της Σκοπέλου, το 1757 ταξίδεψε στο Άγιον Όρος και εγκαταστάθηκε στη Μονή Ξηροποτάμου. Τα επόμενα χρόνια περιόδευσε σε περιοχές της Ελλάδας και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να συγκεντρώσει χρήματα για τη Μονή. Επέστρεψε στο Άγιο Όρος το 1765 και έμεινε στις Μονές Ξηροποτάμου και Κουτλουμουσίου μέχρι το 1778, όταν επέστρεψε στην Μονή Ευαγγελίστριας στη Σκόπελο μέχρι το 1784. Εκείνη τη χρονιά επέστρεψε στη Μονή Ξηροποτάμου και λίγους μήνες μετά πέθανε.
Η ζωή του εξιστορήθηκε από τον ίδιο στο έμμετρο αφήγημα Κήπος Χαρίτων που γράφτηκε το 1768 και απευθύνεται στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο τον Φιραρή.
Το έργο του
Ο Δαπόντες ήταν πολυγράφος συγγραφέας. Τα έργα του αριθμούν πολλές χιλιάδες δεκαπεντασύλλαβους στίχους, με περιεχόμενο θρησκευτικό, χρονογραφικό, ή αυτοβιογραφικό και γενικά με ηθικοδιδακτικές προθέσεις. Η κριτική επισημαίνει στα έργα του, πέρα από τεχνικά μειονεκτήματα όπως οι πλατειασμοί και η προχειρότητα, θετικά στοιχεία όπως το χιούμορ, η θυμοσοφική διάθεση, η παρατηρητικότητα και η κάποιες οξυδερκείς παρατηρήσεις.[2] Τύπωσε ο ίδιος αρκετά βιβλία του αλλά άλλα έμειναν ανέκδοτα σε χειρόγραφα. Αρκετά από τα ανέκδοτα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά από τον Κων/νο Σάθα στη Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη και τον Emile Legrand στην Bibliothèque Grecque vulgaire. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στα εκδεδομένα κείμενα και στα χειρόγραφά του ο Δαπόντες προσέθετε στο τέλος μία προειδοποίηση («επιτίμιον») με προειδοποίηση προς τους μελλοντικούς εκδότες να μεριμνούν για την επιμελή εκτύπωση του έργου, να μην παραλείπουν στίχους, να μην κάνουν λάθη και να μην σφετερίζονται ή αλλοιώνουν τα κείμενά του, γιατί σε αυτήν την περίπτωση θα έχουν αντίδικο τον Θεό.
Κάποια από τα σημαντικότερα έργα του είναι:
Καθρέπτης γυναικών
Χρηστοήθεια
Τράπεζα πνευματική
Λόγοι πανηγυρικοί
Κανών περιεκτικός
πολλών εξαιρέτων πραγμάτων
Κήπος Χαρίτων
Χρονογράφος
Γεωγραφική Ιστορία
Δακικαί Εφημερίδες
Σημειώσεις
- ↑ Ν.Βαγενάς, «Ο "αντιποιητικός 18ος αι.», Η ειρωνική γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη νεοελληνική γραμματεία, Στιγμή, Αθήνα 1994, σελ. 161
- ↑ Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975, σελ. 114-116, Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978, σελ. 92
Βιβλιογραφία
- Λ. Βρανούσης, Οι πρόδρομοι, Βασική Βιβλιοθήκη τ.11, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα
- Γ.Π. Σαββίδης, «Βιο-εργογραφικό χρονολόγιο Κωνσταντίνου Καισάριου Δαπόντε», στο Κωνσταντίνου Δαπόντε, Κήπος Χαρίτων, επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης, Ερμής, Αθήνα 1995.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
