Το The Matrix είναι μια ταινία επιστημονικής φαντασίας και δράσης, σε σενάριο και σκηνοθεσία των αδερφών Γουατσόφσκι. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Κιάνου Ριβς, Λόρενς Φίσμπουρν, Κάρι-Ανν Μος, Χιούγκο Γουίβινγκ και Τζόε Παντολιάνο. Η ταινία προβλήθηκε αρχικά στις ΗΠΑ στις 31 Μαρτίου 1999, και είναι η αρχή των σειρών The Matrix, οι οποίες περιλαμβάνουν ταινίες, κόμικς, βιντεοπαιχνίδια και κινούμενα σχέδια.

Η ταινία περιγράφει ένα μέλλον στο οποίο ο κόσμος όπως τον ξέρουμε εμείς είναι ουσιαστικά το Matrix, μια εικονική πραγματικότητα που δημιουργείται από αισθητήριες μηχανές προκειμένου να κατευνάσει, υποτάξει και εκμεταλλευτεί τον ανθρώπινο πληθυσμό ως πηγή ενέργειας με την δημιουργία και τη σύνδεση τους στο Matrix μέσω μοσχευμάτων. Περιέχει πολυάριθμες αναφορές σε υποομάδες κυβερνοπάνκ και χάκερ, φιλοσοφικές και θρησκευτικές ιδέες, μεσσιανισμό και καρτεσιανισμό, αλλά και σωκρατικό και πλατωνικό ιδεαλισμό.

Η ταινία έγινε ευρέως γνωστή για την βελτιωμένη εκδοχή ενός ειδικού εφέ, γνωστού ως bullet time. Ο θεατής μιας σκηνής bullet time την βλέπει να εκτυλίσσεται σε αργή κίνηση, ενώ η κάμερα φαίνεται να περιστρέφεται γύρω από τη σκηνή με κανονική ταχύτητα.

Σενάριο

Προειδοποίηση για αποκάλυψη πλοκής: Ακολουθούν λεπτομέρειες της υπόθεσης ή του τέλους.

Ο προγραμματιστής υπολογιστών Τόμας Άντερσον ζει μια μυστική ζωή ως χάκερ υπό το ψευδώνυμο «Νίο». Επιθυμεί να μάθει την απάντηση στην ερώτηση «τι είναι το Matrix;». Αινιγματικά μηνύματα που εμφανίζονται στον υπολογιστή του και μια περιπέτεια με κυβερνητικούς πράκτορες τον οδηγεί σε μια ομάδα που καθοδηγείται από τον μυστηριώδη Μορφέα, ένα άτομο που του προσφέρει την δυνατότητα να μάθει την αλήθεια για το Matrix.

Ο Νίο δέχεται και έπειτα από μια παράξενη διαδικασία ξυπνά απότομα μέσα σε μια δεξαμενή γεμάτη με υγρό. Το σώμα είναι συνδεδεμένο με καλώδια σε έναν απέραντο μηχανικό πύργο που καλύπτεται με παρόμοιες δεξαμενές που περιέχουν άλλους ανθρώπους. Τα καλώδια βγαίνουν από το σώμα του και σώζεται από τον Μορφέα που τον παίρνει στο σκάφος του, το Ναβουχοδονόσορ. Το παραμελημένο φυσικά σώμα αποκαθίσταται, και ο Μορφέας του εξηγεί την κατάσταση. Το έτος είναι περίπου 2199, και η ανθρωπότητα βρίσκεται σε πόλεμο ενάντια στις ευφυείς μηχανές που δημιουργήθηκαν στις αρχές του 21ου αιώνα. Ο ουρανός καλύπτεται στα παχιά σύννεφα που δημιουργήθηκαν από τους ανθρώπους σε μία προσπάθεια να κοπεί ο ανεφοδιασμός των μηχανών από την ηλιακή ενέργεια.

Οι μηχανές απάντησαν με τη χρησιμοποίηση των ανθρώπινων όντων ως πηγή ενέργειας, τοποθετώντας πολλούς ανθρώπους σε δεξαμενές για την συγκομιδή της θερμικής ενέργειάς που παράγει το σώμα τους. Ο κόσμος που ζούσε ο Νίο από τη γέννηση του είναι το Matrix, ένα ψευδαισθητικό εικονικό κατασκεύασμα πραγματικότητας του κόσμου όπως ήταν το 1999, κατασκευασμένο από τις μηχανές για να κρατήσει τον ανθρώπινο πληθυσμό υπάκουο. Ο Μορφέας και το πλήρωμά του είναι μια ομάδα ελεύθερων ανθρώπων που «αποσυνδέθηκαν» από το Matrix και στρατολογήθηκαν στην αντίστασή ενάντια στις μηχανές. Μέσα στο Matrix είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν την κατανόηση της πραγματικότητας για να κάμψουν τους νόμους της φυσικής, εφόσον βρίσκονται μέσα σε μια προσομοίωση, αποκτώντας έτσι υπεράνθρωπες δυνατότητες που όμως έχουν κάποιο όριο. Ο Μορφέας θεωρεί ότι ο Neo είναι ο «εκλεκτός», ένα άτομο που μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο μέσω του απεριόριστου ελέγχου του πάνω στο Matrix.

Ο Neo εκπαιδεύεται για να γίνει μέλος της ομάδας. Η υποδοχή στο πίσω μέρος του κρανίου, που στο παρελθόν χρησιμοποιούταν για να συνδεθεί με το Matrix, του επιτρέπει να λαμβάνει γνώσεις με υπερβολικά γρήγορο ρυθμό στο μυαλό του. Μαθαίνει τις πολυάριθμες πολεμικές τεχνικές, και καταδεικνύει τις δεξιότητες kung fu που μόλις έμαθε σε μια μάχη με τον Μορφέα σε ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας παρόμοιο με το Matrix, εντυπωσιάζοντας το πλήρωμα με την ταχύτητά του. Η περαιτέρω κατάρτιση εισάγει τον Νίο στους βασικούς κινδύνους που έχει το ίδιο το Matrix. Οι τραυματισμοί που υφίστανται εκεί μεταφέρονται και στον πραγματικό κόσμο, ενώ εάν το μυαλό του πεθάνει μέσα στο Matrix, το φυσικό σώμα του θα πεθάνει επίσης. Προειδοποιείται για την παρουσία πρακτόρων, τα ισχυρά και γρήγορα αισθητήρια προγράμματα με τη δυνατότητα να καταλαμβάνουν όποιο σώμα είναι ακόμα συνδεδεμένο με το σύστημα. Σκοπός τους είναι να αναζητούν και να αποβάλουν οποιεσδήποτε απειλές εισέρχονται στην προσομοίωση.

Η ομάδα εισέρχεται στο Matrix και πηγαίνει τον Νίο στο διαμέρισμα της Προφήτη, της γυναίκας που πρόβλεψε την ενδεχόμενη εμφάνιση του εκλεκτού. Αυτή υπονοεί ότι δεν είναι αυτός ο εκλεκτός, κατόπιν προσθέτει ότι ο Μορφέας πιστεύει στον Νίο τόσο τυφλά που θα θυσιάσει τη ζωή του για να τον σώσει.

Επιστρέφοντας στη ειδική τηλεφωνική γραμμή που χρησιμεύει ως μια ασφαλής «έξοδος» από το Matrix, η ομάδα γίνεται αντιληπτή από τους πράκτορες και τους αστυνομικούς, και ο Μορφέας συλλαμβάνεται σε μία προσπάθεια να φυγαδεύσει τον Νίο και τους υπόλοιπους. Η ομάδα προδόθηκε από ένα μέλος του πληρώματος, τον Cypher, ο οποίος προτίμησε την παλαιά ζωή του στο Matrix από τις δυσκολίες του πραγματικού κόσμου, και προσέγγισε τους πράκτορες για να του χορηγήσουν μόνιμη επιστροφή στο Matrix με αντάλλαγμα τον Μορφέα. Η προδοσία έχει ως αποτέλεσμα τους θανάτους όλων των μελών του πληρώματος εκτός από τον Neo, την Τρίνιτυ, τον Τανκ και τον Μορφέα, ο οποίος φυλακίζεται σε ένα κυβερνητικό κτήριο μέσα στο Matrix.

Οι πράκτορες προσπαθούν να αποσπάσουν πληροφορίες από τον Μορφέα σχετικά με τους κωδικούς πρόσβασης στον κεντρικό υπολογιστή της Ζάιον, το τελευταίο καταφύγιο των ανθρώπων βαθιά κάτω από τη γη. Ο Νίο και η Τρίνιτυ επιστρέφουν στο Matrix και επιχειρούν είσοδο στο κτήριο για να διασώσουν τον ηγέτη τους. Ο Νίο βελτιώνει τις ικανότητες του και εξοικειώνεται περισσότερο με το Matrix, σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να αποφεύγει τις σφαίρες από έναν πράκτορα. Ο Μορφέας και η Τρίνιτυ χρησιμοποιούν ένα από τα ειδικά τηλέφωνα σε ένα σταθμό μετρό για να βγουν από το Matrix, αλλά πριν ο Νίο καταφέρει να φύγει, έρχεται αντιμέτωπος με τον πράκτορα Σμιθ, ο οποίος καταστρέφει το τηλέφωνο. Μην έχοντας άλλη επιλογή ο Νίο αντιμετωπίζει και τελικά νικά τον Σμιθ, αλλά φεύγει όταν ο πράκτορας καταλαμβάνει ένα άλλο σώμα.

Καθώς ο Νίο τρέχει μέσα στην πόλη και πράκτορες τον καταδιώκουν, στον πραγματικό κόσμο, μια μηχανή φρουρός πλησιάζει στο Ναβουχοδονόσορ. Τελικά ο Νίο φθάνει σε μια έξοδο, αλλά πυροβολείται εξ-επαφής από τον πράκτορα Σμιθ που του είχε στήσει ενέδρα. Η Τρίνιτυ ψιθυρίζει στον Νίο ότι τον αγαπά και αρνείται να δεχτεί το θάνατό του, κατόπιν τον φιλά. Η καρδιά του Neo αρχίζει πάλι να χτυπά, και μέσα στο Matrix ανασταίνεται και οι πράκτορες τον ξαναπυροβολούν, αλλά σηκώνοντας απλά το χέρι του σταματά τις σφαίρες τους στον αέρα. Ο Νίο βλέπει επιτέλους το Matrix όπως πραγματικά είναι, γραμμές πράσινου κώδικα ροής, γίνεται τελικά ο «εκλεκτός». Ο πράκτορας Σμιθ κάνει μια τελική προσπάθεια να επιτεθεί στον Νίο, αλλά τα χτυπήματά του εμποδίζονται άνετα πλέον, και έτσι τελικά ο Νίο τον καταστρέφει. Οι άλλοι δύο πράκτορες τρέπονται σε φυγή, και Neo επιστρέφει εγκαίρως στον πραγματικό κόσμο για να ενεργοποιήσουν ένα ηλεκτρομαγνητικό παλμό που θα κατέστρεφε το ρομπότ-φρουρό, που ήδη είχε εισχωρήσει στο σκάφος.

Ένας σύντομος επίλογος παρουσιάζει τον Νίο στον εικονικό κόσμο, να παραδίδει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα στους ανθρώπους που είναι ακόμη παγιδευμένοι στο Matrix.

Οι αποκαλύψεις της πλοκής τελειώνουν εδώ.

Ηθοποιοί και χαρακτήρες

* Κιάνου Ρίβς ως Τόμας Άντερσον/Νίο: ένας προγραμματιστής υπολογιστών που ζει διπλή ζωή ως χάκερ.

* Λόρενς Φίσμπουρν ως Μορφέας: αρχηγός μιας ομάδας αντιστασιακών και ο πιο καταζητούμενος άνθρωπος στον κόσμο του Νίο.

* Κάρι-Ανν Μος ως Τρίνιτυ: υπαρχηγός της ομάδας του Μορφέα που προσεγγίζει τον Νίο.

* Χιούγκο Γουίβινγκ ως Πράκτορας Σμιθ: πανίσχυρος πράκτορας που καταδιώκει τον Μορφέα και την ομάδα του.

* Τζόε Παντολιάνο ως Σάιφερ: μέλος της ομάδας του Μορφέα που δεν αντέχει τις κακουχίες και τους προδίδει στους πράκτορες.

* Άντονι Ρέι Πάρκερ ως Ντόζερ: ένας φυσιολογικός άνθρωπος, χωρίς εμφυτεύματα για το Matrix.

* Μάρκους Τσονγκ ως Τανκ: ο αδερφός του Ντόζερ, που χειρίζεται το πρόγραμμα εκπαίδευσης.

* Τζούλιαν Αραχάνγκα ως Άποκ:

* Ματ Ντοράν ως Μάους :

* Γκλόρια Φόστερ ως η Προφήτης:

* Μπελίντα Μακ Κλόρυ ως Switch:

* Πωλ Γκοντάρντ ως Πράκτορας Μπράουν:

* Ρόμπερτ Τέιλορ ως Πράκτορας Τζόουνς: