Η Οδησσός (ουκρ. Одеса, ρωσ. Одесса) είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας και σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο, όπου υπήρχε μία αρκετά οργανωμένη ελληνική παροικία στις αρχές του 19ου αιώνα. Η Οδησσός είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του ελληνισμού, αφού εκεί συστάθηκε η Φιλική Εταιρεία.

Ιστορία

Η Οδησσός ως τα Τέλη του 18ου Αιώνα

Η Οδησσός υπήρξε αρχαία ελληνική αποικία, η οποία στους μεταχριστιανικούς χρόνους έπαψε να υπάρχει ως πόλη. Σήμερα υπάρχει σημαντικός αριθμός σωζόμενων μνημείων στην ευρύτερη περιοχή. Στα χρόνια του Μεσαίωνα η περιοχή δέχτηκε επιθέσεις από νομαδικές φυλές, τουρκικής καταγωγής, κυρίους από του Πετσενέγους και τους Κουμάνους, ενώ αποτέλεσε ανάλογα με την χρονική περίοδο τμήμα της Ρωσίας του Κιέβου, του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας, του Χανάτου της Κριμαίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στα τέλη του 18ου αιώνα η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρώσους κατά την διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1787 - 1792. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1789, οι ρωσικές δυνάμεις κάτω από τις διαταγές του Ιβάν Γκούντοβιτς, κατέλαβαν την περιοχή. Το 1792 με την συνθήκη του Ιάσιου, η περιοχή πέρασε επίσημα κάτω από την κυριαρχία της Ρωσίας και αποτέλεσε τμήμα της λεγόμενης Novorossiya (Νέα Ρωσία). Η Μεγάλη Αικατερίνη, που ηγείτο της Ρωσίας εκείνη την εποχή, θεώρησε ότι η περιοχή έχει σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα και έδωσε εντολή να θεμελιωθεί μια πόλη στο σημείο όπου είχε οχυρωθεί ο ρωσικός στρατός, αποβλέποντας στην δημιουργία ενός σημαντικού στρατιωτικού λιμανιού στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Έτσι το 1794 ιδρύεται η πόλη της Οδησσού.

Η Οδησσός στον 19ο Αιώνα

Η πόλη γνώρισε σύντομα μεγάλη ανάπτυξη, κυρίως στα πρώτα 50 χρόνια του 19ου αιώνα. Η ανάπτυξή της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Δούκα του Ρισελιέ, ο οποίος διατέλεσε κυβερνήτης της πόλης από το 1803 έως το 1814. Ο νέος κυβερνήτης ορμώμενος από την Γαλλική Επανάσταση, υπηρέτησε στο ρωσικό στρατό κατά των Τούρκων. Σ' αυτόν οφείλει η πόλη τις λεωφόρους και την ρυμοτομία, καθώς και την ύπαρξη υπογείων στοών, μήκους πολλών χιλιομέτρων και κατακόμβων. Από το 1828 κοσμεί την πόλη το χάλκινο άγαλμα του Δούκα του Ρισελιέ, σχεδιασμένο από τον γλύπτη Ιβάν Μαρτός. Το 1814 ιδρύεται στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία, από τον Νικόλαο Σκουφά, τον Εμμανουήλ Ξάνθο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, που μετέπειτα επέδρασε καταλυτικά στην Ελληνική Επανάσταση. Το 1819 το λιμάνι της Οδησσού γίνεται ελεύθερο και η λειτουργία του με αυτή τη μορφή συνεχίστηκε έως το 1857. Τότε έλαβε χώρα και η μεγάλη εισροή εποίκων και εμπόρων, των οποίων ο αριθμός ανέρχεται περίπου στους 15.500, υπολογίζοντας μόνο τους μη ρωσικής καταγωγής. Η πόλη απέκτησε κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και λόγω των διαφορετικών εθνοτήτων που κατοικούσαν σ' αυτήν. Την Οδησσό κατοίκησαν Ρώσοι, Ουκρανοί, Βούλγαροι, Έλληνες, Εβραίοι, Αλβανοί, Αρμένιοι, Ιταλοί, Γάλλοι, Γερμανοί και αρκετές άλλες εθνότητες από χώρες της ευρώπης. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύχθηκε μεγάλη εμπορική δραστηριότητα. Στην Οδησσό ιδρύθηκε τότε ένα θέατρο, μία δημόσια βιβλιοθήκη, ένα Λύκειο και ένα ινστιτούτο Ανατολικών γλωσσών. Ο πλυθησμός της πόλης διπλασιάστηκε μεταξύ 1823 και 1849. Η ανάπτυξή της σταμάτησε με την έκρηξη του Κριμαϊκού Πολέμου, το 1853 - 1856, κατά την διάρκεια του οποίου η Οδησσός βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους και του Γάλλους. Από το 1878 έως το 1895 διατέλεσε κυβερνήτης της Οδησσού ο Γρηγόριος Μαρασλής, γόνος ενός ευκατάστατου εμπόρου της πόλης, που είχε συμμετάσχει στην ίδρυση της Φιλική Εταιρείας. Ο Μαρασλής χρηματοδότησε με τμήμα της προσωπικής του περιουσίας μεγάλο αριθμό δημοσίων κτισμάτων στην Οδησσό.

Η Οδησσός στον 20ο Αιώνα

Μετά την Ρωσική Επανάσταση και κατά την διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου, η Οδησσός κατελήφθη από τους Ουκρανούς, τον Γαλλικό Στρατό, τον Κόκκινο Στρατό και τον Λευκό Στρατό. Μετά την οριστική επικράτηση των Μπολσεβίκων αποτέλεσε τμήμα της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας από το 1920. Κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη κατελήφθη από Ρουμανικές και Γερμανικές δυνάμεις, από το 1941 - 1944. Την περίοδο της κατοχής τα θύματα έφτασαν τις 60.000, στην πλειοψηφία τους εβραϊκής καταγωγής.

Το 1991 μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης η Οδησσός περνάει κάτω απ' τον έλεγχο της Ουκρανίας.

Δημογραφία

Η περισσότερο ομιλούμενη γλώσσα στην Οδησσό είναι τα ρώσικα, καθώς και τα ουκρανικά. Η πόλη κατοικείται από πολλές εθνότητες, σύμφωνα άλλωστε και με την ιστορία της. Εκτός από ουκρανοί, την Οδησσό κατοικούν και πολλοί Ρώσοι, εβραίοι, έλληνες, γερμανοί, γάλλοι, ρουμάνοι, άραβες, τούρκοι, αρμένιοι και γεωργιανοί.

Οικονομία

Μαζί με την Χερσώνα και την Σεβαστούπολη η Οδησσός είναι ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Ουκρανίας. Η Οδησσός είναι επίσης μεγάλο συγκοινωνιακό και οδικό κέντρο της χώρας.

Οδησσός το 1840 έργο του Ιβάν Κονσταντίνοβιτς Αϊβαζόφσκι,

Αξιοθέατα

Σημαντικά αξιοθέατα της Οδησσού είναι:

* Οι σκάλες του Πότέμκιν, που οδηγούν από την παλιά πόλη στο λιμάνι.

* Η Όπερα, η οποία χτίστηκε από το 1884 έως το 1887.

* Η Soborka, πλατεία με τον Ορθόδοξο Καθεδρικό ναό.

* πολλά μουσεία και γκαλερί.

Αδελφοποιημένες Πόλεις

* Δάντσιχ (Πολωνία)

* Κισίναου (Μολδαβία)

* Καλκούτα (Ινδία)

* Ρέγκενσμπουργκ (Γερμανία)

* Βανκούβερ (Καναδάς)

Εξωτερικές Συνδέσεις

* 2odessa, Ηλεκτρονική Εφημερίδα (Αγγλικά.)

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>