Η Δημοκρατία της Ισλανδίας (Ισλανδικά: Lýðveldið Ísland) είναι μία νησιωτική χώρα της Βόρειας Ευρώπης στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Βρίσκεται ανάμεσα στη Γροιλανδία, τη Σκωτία και τη Νορβηγία. Ο πληθυσμός της είναι 293.291 και πρωτεύουσά της το Ρέυκιαβικ

Ιστορία

Πρώιμη περίοδος (μέχρι το 930 μ.Χ.)

Η Ισλαδία αποτέλεσε το τελευταίο μεγάλο νησί του κόσμου που κατοικήθηκε. Οι πρώτοι έποικοι ήταν Σκανδιναβοί, κυρίως Νορβηγοί Βίκινγκ, και οι Κέλτες δούλοι τους από την Ιρλανδία και τη Σκοτία. Μετανάστευσαν στο νησί στα τέλη του 9ου και τον 10ο αιώνα. Η περίοδος 874 - 930 θεωρείται η φάση του αρχικού εποικισμού της χώρας. Υπάρχει η άποψη ότι Ιρλανδοί μοναχοί επισκέφτηκαν το νησί περίπου τριάντα χρόνια πριν τους Βίκινγκ, αλλά αποχώρησαν πριν αυτοί κατοικήσουν το νησί.

Ο πρώτος Σκανδιναβός που ανακάλυψε το νησί ήταν ο Βίκινγκ Naddoddr, καθώς κατευθυνόμενος προς τις Νήσους Φερόες έχασε την πορεία του. Έμεινε εκεί ένα διάστημα και ονόμασε την περιοχή Snæland (Χώρα του χιονιού). Στη συνέχεια, και επίσης κατά λάθος, ο Σουηδός Βίκινγκ Γκάρνταρ Σβάβαρσον (Garðarr Svavarsson) βρέθηκε στην Ισλανδία. Ανακάλυψε ότι πρόκειται για νησί, και την ονόμασε Garðarshólmi. Ο πρώτος Σκανδιναβός που έπλευσε σκόπιμα προς την Ισλανδία ήταν ο Φλόκι Βίλκγερνταρσον (Flóki Vilgerðarson), ο οποίος έδωσε στη χώρα και το σημερινό της όνομα: Ísland (Ισλανδία).

Πρώτος μόνιμος έποικος θεωρείται ο Νορβηγός φύλαρχος Ινγκόλφ Άρναρσον (Ingólfur Arnarson). Εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην νοτιο-δυτική Ισλανδία σε μία περιοχή που ο ίδιος ονόμασε Ρέυκιαβικ (Reykjavík), που σημαίνει Όρμος του καπνού. Ο τόπος αυτός έμελλε να γίνει στο μέλλον πρωτεύουσα της χώρας. Υπάρχει ακόμα η άποψη ότι πρώτος μόνιμος κάτοικος της Ισλανδίας πρέπει να θεωρείται ο Náttfari, σκλάβος του Γκάρνταρ Σβάβαρσον, που παρέμεινε στο νησί όταν ο κύριός του επέστρεψε στη Σκανδιναβία.

Εποχή των Βίκινγκ

Οι Ισλανδοί είναι περήφανοι για αυτό που ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αποτελεί «το αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου», το Αλθίνγκι (Alþingi). Ιδρύθηκε το 930 και ήταν μία σύναξη των αρχηγών των διάφορων περιοχών της χώρας, που συγκαλούνταν κάθε καλοκαίρι, και όπου συζητούνταν διάφορα νομοθετικά ζητήματα. Το Αλθίνγκι είχε μόνο νομοθετική και δικαστική εξουσία, χωρίς να διαθέτει άμεσα εκτελεστικά όργανα των αποφάσεών του.

Η περίοδος της Ισλανδικής κοινοπολιτείας, όπως ονομάζεται η περίοδος αυτή, υπήρξε εποχή ανάπτυξης για το νησί. Το διάστημα αυτό Ισλανδοί δημιούργησαν οικισμούς στις γειτονικές περιοχές της νοτιοδυτικής Γροιλανδίας και έφτασαν ως τα ανατολικά του Καναδά, χωρίς όμως να μπορέσουν να εγκατασταθούν μόνιμα.

Οι κάτοικοι της Ισλανδίας αυτή την περίοδο ήταν παγανιστές και λατρεύαν θεούς όπως ο Οντίν, ο Θωρ και ο Λόκι. Σταδιακά όμως, χωρίς να λείπουν και οι αντεγκλήσεις, ο Χριστιανισμός κέρδισε έδαφος, κυρίως κατά τις αρχές του 11ου αιώνα.

Κατά τη διάρκεια του 11ου και του 12ου αιώνα που ακολούθησαν, η ευρεία ελευθερία και αυτονομία που απολάμβαναν οι τοπικές κοινότητες έδωσε τη θέση της στη συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια ορισμένων οικογενειών, γεγονός που έβλαψε ανεπανόρθωτα την Ισλανδική Κοινοπολιτεία.

Περίοδος της κυριαρχίας Νορβηγίας και Δανίας

Η Ισλανδική Κοινοπολιτεία παρέμεινε ανεξάρτητη μέχρι το 1262, οπότε με συνθήκη προσχώρησε στον έλεγχο της Νορβηγικής μοναρχίας. Η συνθήκη αυτή έβαλε τέρμα στη βιαιότερη περίοδο της Ισλανδικής ιστορίας, που ξεκίνησε το 1220 και χαρακτηριζόταν από αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ φατριών του νησιού.

Η κτήση της Ισλανδίας βρέθηκε στον έλεγχο της Δανίας-Νορβηγίας στα τέλη του 14ου αιώνα όταν η Δανία και η Νορβηγία αποτέλεσαν ένα κράτος με την Ένωση του Κάλμαρ (1397-1520). Όταν τα δύο βασίλεια χωρίστηκαν με τη Συνθήκη του Κιέλου το 1814, η Ισλανδία έμεινε στη δικαιοδοσία της Δανίας.

19ος και αρχές 20ού αιώνα
Παλιός (1888) χάρτης της Ισλανδίας

Στις αρχές του 19ου αιώνα άρχισε να δημιουργείται η εθνική συνείδηση των Ισλανδών. Το Αλθίνγκι, που ήταν ενεργό την προηγούμενη περίοδο αποκλειστικά σαν δικαστικός οργανισμός, καταργήθηκε το 1800. Ένας νέος οργανισμός με το ίδιο όνομα ιδρύθηκε το 1843 σαν συμβουλευτικό σώμα.

Το 1874, η Δανία αναγνώρισε στην Ισλανδία αυτονομία, η οποία επεκτάθηκε περαιτέρω το 1904. Η Πράξη της ένωσης της 1ης Δεκεμβρίου του 1918 αναγνώρισε στην Ισλανδία ανεξαρτησία, με κοινό βασιλιά με τη Δανία, ενώ η Δανία ορίστηκε αρμόδια για την άμυνα της Ισλανδίας και για την αντιπροσώπευσή της στις εξωτερικές της σχέσεις.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η κατοχή της Δανίας από τη Γερμανία δημιούργησε προβλήματα στην Ισλανδία. Το κοινοβούλιο της χώρας αποφάσισε η χώρα να παραμείνει ουδέτερη. Στις 10 Μαΐου του 1940 το Ηνωμένο Βασίλειο εισέβαλε και κατέλαβε τη χώρα, χωρίς να αντιμετωπίσει αντίσταση, ενώ τον Ιούλιο του 1941 οι Η.Π.Α. κατέλαβαν το νησί.

Στις 17 Ιουνίου του 1944, μετά από δημοψήφισμα η Ισλανδία απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Δανία και υιοθέτησε το δημοκρατικό πολίτευμα. Η Δανία αναγνώρισε την ανεξαρτησία.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις, το 1949 η Ισλανδία έγινε μέλος του NATO. Μετά από τη σύντομη αποχώρηση το 1946, οι Η.Π.Α. εγκαταστάθηκαν και πάλι στο αεροδρόμιο του Κέφλαβικ, το 1951, όπου και παρέμειναν ως την αποχώρησή τους το Σεπτέμβριο του 2006. Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου η θέση της Ισλανδίας στα σημεία εξόδου του των σοβιετικών υποβρυχίων στον Ατλαντικό είναι στρατηγική σημασία για τις Η.Π.Α.

Πολιτική

Το Ισλανδικό κοινοβούλιο (Αλθίνγκι) έχει 63 μέλη και ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα σαν συμβουλευτικό σώμα υπό τον Δανό βασιλιά. Θεωρείται δε επανίδρυση της ομώνυμης σύναξης που είχε ιδρυθεί το 930 και έπαψε τις λειτουργίες της το 1799.

Αρχηγός της χώρας θεωρείται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος έχει περισσότερο εθιμοτυπικό ρόλο, όπως και στην Ελλάδα. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό της χώρας. Η κυβέρνηση διορίζεται από τον πρόεδρο της δημοκρατίας και έχει σύνθεση που καθορίζεται από το κόμμα που κατέχει την πλειοψηφία των βουλευτών ή, σε περίπτωση που δεν υπάρχει απόλυτη πλειοψηφία, από συνασπισμό κομμάτων. Στην πράξη, σχεδόν πάντα οι κυβερνήσεις της Ισλανδίας ήταν κυβερνήσεις συνασπισμού. Το κοινοβούλιο, ο πρόεδρος, η κυβέρνηση, καθώς και τα δημοτικά συμβούλια, εκλέγονται κάθε 4 χρόνια.

Η σημερινή κυβέρνηση ανέλαβε τα καθηκοντά της στις 25 Μαΐου, 2007. Είναι κυβέρνηση συνεργασίας ανάμεσα στο δεξιό Κόμμα Ανεξαρτησίας και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Συμμαχία υπό την πρωθυπουργία του Γκέιρ Χάαρντε του Κόμματος Ανεξαρτησίας. [1] Το Κόμμα Ανεξαρτησίας κυβερνούσε συνεχώς την Ισλανδία από το 1991 ως το 2007 σε συμμαχία με το Προοδευτικό Κόμμα. Ο Χάαρντε ήταν, επίσης, ο πρωθυπουργός της τελευταίας συμμαχικής κυβέρνησης με το Προοδευτικό Κόμμα που κράτησε από τον Ιούνιο του 2006 ως το Μαΐο του 2007.

Στρατός

Η Ισλανδία δεν έχει τακτικό στρατό. Ως το 2006, έδρευε στο Κεφλαβίκ επανδρωμένη από τις Η.Π.Α. στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ. Η Ισλανδία έχει σώμα ακτοφυλακής (Landhelgisgæslan) και ομάδα ειδικών αποστολών (Sérsveitin).

Γεωγραφία

Η Ισλανδία βρίσκεται στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, λίγο νοτιότερα από τον Αρκτικό κύκλο. Όπως είναι φυσικό το κλίμα είναι ψυχρό, και το 10% της έκτασης του νησιού είναι καλυμμένο από παγετώνες. Παρόλα αυτά, το Ρεύμα του Κόλπου περνάει από τις ακτές τις χώρας και κάνει το κλίμα κάπως πιο ήπιο. Τα καλοκαίρια είναι στεγνά και δροσερά, ενώ οι χειμώνες σχετικά ήπιοι για το γεωγραφικό πλάτος της χώρας και με αρκετά ισχυρούς ανέμους. Η μέση θερμοκρασία στο Ρέυκιαβικ είναι 11˚C τον Ιούλιο και -1°C το Φεβρουάριο.

Βρίσκεται σε σημείο συνάντησης των τεκτονικών πλακών της Ευρασίας και της Αμερικής, και για αυτόν το λόγο είναι μία σχετικά γεωλογικά ενεργή περιοχή με αρκετά ηφαίστεια, καθώς και μερικές εκατοντάδες θερμοπίδακες (αλλιώς γκέιζερ, μία ισλανδική λέξη).

Στις ακτές της Ισλανδίας βρίσκονται πολλά φιορντ, όπου βρίσκονται οι περισσότερες πόλεις. Οι κυριότερες πόλεις είναι η πρωτεύουσα Ρέυκιαβικ, το Κεφλαβίκ και το Ακουρεΰρι.

Η χώρα θεωρείται γεωγραφικά μέρος της Ευρώπης, κυρίως για ιστορικούς λόγους.

Στατιστικά στοιχεία

* Έκταση: Σύνολο: 103,125 τετρ. χλμ., Ξηρά: 100,329 τετρ. χλμ., Ύδατα: 2,796 τετρ. χλμ.

* Μήκος ακτογραμμής: 4.988 χλμ.

* Μέγιστο υψόμετρο: Όρος Χβαννανταλσνγιούκουρ: 2.119 μ.

* Ελάχιστο υψόμετρο: Κοιλάδα Γιολκουλσαρλόν: -146 μ.

Οικονομία

Με βάση τους οικονομικούς δείκτες η Ισλανδία είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Το ακαθάριστο κατά κεφαλή εισόδημα το 2003 ήταν $36,710 (7η χώρα στον κόσμο).

Η οικονομία της χώρας βασίζεται στην αλιεία, που αποφέρει το 60% των εσόδων από εξαγωγές και απασχολεί το 8% του εργτικού δυναμικού. Η Ισλανδία δεν έχει κάποιο άλλο φυσικό πόρο πέρα από ψάρια και αύθονη υδροηλεκτρική και γεωθερμική ενέργεια. Για αυτόν τον λόγο η οικονομία της είναι ευάλωτη στις μεταβολές των διεθνών τιμών των ψαριών και των προϊόντων επεξεργασίας τους. Η μόνη επεξεργασία πρώτων υλών που γίνεται στη χώρα είναι αυτή του τσιμέντου. Τα περισσότερα κτήρια είναι από αυτό το υλικό και το (ακριβό) ξύλο χρησιμοποιείται σπάνια. Η εξάρτηση της οικονομίας από την αλιεία είναι ο βασικός λόγος αποθάρυνσης των Ισλανδών από το ενδεχόμενο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει ανησυχία ότι με τις ρυθμίσεις που θα επιβληθούν από την Ε.Ε. η χώρα θα χάσει τον έλεγχο στη διαχείρηση των αλιευτικλων πρώτων υλών της. Αν και η Ισλανδική οικονομία βασίζεται στην αλιεία, ο κλάδος αυτός γίνεται λιγότερο σημαντικός καθώς αναπτύσονται ο τουρισμός (κυρίως η οικοτουριστική προσέγγισή του), οι βιομηχανίες σύγχρονης τεχνολογίας (κυρίως παραγωγή λογισμικού και Βιοτεχνολογία). Η ανάπτυξη της χώρας ήταν 4.3% το 2003 και 5.2% το 2004. Η ανεργία το 4ο τρίμηνο του 2004 (2.5%) ήταν η 2η χαμηλότερη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη μετά από αυτή του Λιχτενστάιν.

Τoν Οκτώβριο του 2006, η Ισλανδία ξανάρχισε, πρώτη φορά τα τελευταία 20 χρόνια, τη φαλαινοθηρία για εμπορικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων απειλούμενων ειδών φάλαινας, αψηφώντας το διεθνές μορατόριουμ στο εμπόριο φαλαινών. [2][3]

Δημογραφία

Σύμφωνα με την απογραφή του 2004 η Ισλανδία έχει 293.291 κατοίκους. Η πυκνότητα του πληθυσμού είναι 2.84 κατ./χλμ².

Η απομονωμένη θέση της Ισλανδίας είχε σαν αποτέλεσμα περιορισμένη μετανάστευση προς τη χώρα για αιώνες. Η γενετική ομοιομορφία του πληθυσμού αξιοποιείται σήμερα από τους επιστήμονες για τη διεξαγωγή μελετών Γενετικής. Η γλώσσα της χώρας είναι η Ισλανδική και η κυριότερη θρησκεία ο Λουθηρανισμός.

Στατιστικά στοιχεία

* Πληθυσμός: 293.291 κατ. (2004)

* Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: 0.97% (εκτίμηση 2004)

* Βρεφική θνησιμότητα: 0.3313% (2004)

* Προσδόκιμο ζωής: 80.18 χρόνια (Άντρες: 78.18 χρ., Γυναίκες: 82.27 χρ.) (εκτίμηση 2004)

* Θρησκείες: Λουθηριανισμός:87.1%, Προτεσταντισμός: 4.1%, Καθολικισμός: 1.7%, λοιπά θρησκεύματα/άθεοι: 7.1% (2002)

* Αναλφαβητισμός: 0.1% (1997)

Πολιτισμός

Κάποιοι σύγχρονοι διάσημοι Ισλανδοί είναι η τραγουδίστρια Μπγιόρκ (Björk), το ροκ συγκρότημα Σίγκουρ Ρος (Sigur Rós) και ο συγγραφέας Χάλντορ Λάξνες (Halldór Laxness), που βραβεύτηκε με το Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1955.

Η Ισλανδική κοινωνία είναι πολύ «φιλική προς τις γυναίκες», αφού είναι αρκετά συνηθισμένο να βρίσκονται γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στη διοίκηση και σε επιχειρήσεις.

Σχέσεις Ελλάδας-Ισλανδίας

Η Ισλανδία, κατά μια ερμηνεία, είναι η χώρα Θούλη που επισκέφτηκε ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης στο θρυλικό του ταξίδι τον 4ο αιώνα π.Χ., περί τα 332-310 π.Χ.

Ο ισλανδικός επενδυτικός όμιλος Novator και ο βασικός της μέτοχος Bjorgolfur Thor Biorgolfsson, ο «πρώτος Ισλανδός δισεκατομμυριούχος», είναι από τους κύριους μετόχους της ελληνικής εταιρείας παροχής υπηρεσιών διαδικτύου Forthnet από το Φλεβάρη του 2006.[4][5][6] Τον Ιούνιο του 2006, συνέχεια της επένδυσης αυτής, υπογράφτηκε συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ Ελλάδας και Ισλανδίας σε επίσκεψη του Έλληνα Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια στην Ισλανδία.[7][8][9]

Διάφορα στοιχεία

* Η Ισλανδία έχει 600 πηγές θερμού ύδατος.

* Στην Ισλανδία είναι υποχρεωτικό τα φώτα των κινούμενων οχημάτων να είναι αναμμένα ακόμα και τη μέρα.

* Η Ισλανδία είναι η πρώτη χώρα που επέκτησε γυναίκα πρόεδρο (την Βιγκντίς Φιννμπογκαντόττιρ (Vigdís Finnbogadóttir) το 1980)

* Η Ισλανδία αξιολογήθηκε το 2004 από τους Ρεπόρτερς χωρίς σύνορα στην πρώτη θέση ανάμεσα σε 167 χώρες όσων αφορά την ελευθερία του τύπου (μαζί με άλλες 7 χώρες). (Η Ελλάδα βρίσκεται στην 33η θέση). Ακόμα βρίσκεται στην 7η θέση του Δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε. ανάμεσα σε 177 χώρες (Ελλάδα:24η, Κύπρος:30η).

Μεγαλύτερες πόλεις της Ισλανδίας

Δείτε επίσης

Πυθέας ο Μασσαλιώτης

Εξωτερικές συνδέσεις

Σελίδες στα ελληνικά

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>