Rod Haestier , Δελφίνια, Ανατολικό Ακρωτήρι, Νότια Αφρική

Τα δελφίνια είναι θαλάσσια θηλαστικά, που συγγενεύουν με τις φάλαινες. Υπάρχουν περίπου 40 είδη δελφινιών από 17 γένη. Το μέγεθός τους ποικίλλει από 1,2 μέτρα και 40 κιλά (δελφίνι του είδους Maui's Dolphin) μέχρι 9,5 μέτρα και 10 τόνους (που είναι η όρκα, που λέγεται και Δολοφόνος- Φάλαινα). Απαντώνται σε όλες σχεδόν τις θάλασσες του κόσμου, καθώς και σε ορισμένα μεγάλα ποτάμια, όπως είναι ο Αμαζόνιος και ο ποταμός Γιανγκτσέ της Κίνας, και είναι ζώα σαρκοβόρα (τρέφονται κυρίως με ψάρια και καλαμάρια). Τη νύχτα τα θηλυκά κοιμούνται στην επιφάνεια του νερού, ενώ τα αρσενικά αναδύονται κάθε μισή ώρα για να αναπνεύσουν. Η οικογένεια Δελφινίδες είναι η μεγαλύτερη των Κητωδών και από εξελικτική άποψη σχετικά νέα. Τα δελφίνια εμφανίστηκαν πριν από περίπου δέκα εκατομμύρια χρόνια, κατά το Μειόκαινο. Τα δελφίνια θεωρούνται από τα πλέον ευφυή ζώα και έχουν καταστεί δημοφιλή στους ανθρώπους μέσα στους αιώνες για την παιχνιδιάρικη συμπεριφορά τους και τη φιλική τους εμφάνιση.

Ονομασία

Η ονομασία προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά δελφίς, το οποίο συνδέεται με το δελφύς ("μήτρα"). Έτσι, το όνομα του ζώου μπορεί να μεταφραστεί ως "ψάρι με μήτρα".[1] Από τη λατινική γλώσσα το delphinus,<dolfinus<παλαιό γαλλικό daulphin, με την επανεισαγωγή του ph στη λέξη.

Συστηματική ταξινόμηση

• * Υφομοταξία Οδοντοκήτη, δηλαδή κήτη με δόντια
  
  • o Οικογένεια Δελφινίδες, δελφίνια των ωκεανών
    
    • + Γένος Delphinus
      
      • # Κοινό μακρύρυγχο δελφίνι, Delphinus capensis
        
      • # Κοινό βραχύρυγχο δελφίνι, Delphinus delphis
        
    • + Γένος Tursiops
      
      • # Ρινοδέλφινο, Tursiops truncatus
        
      • # Ρινοδέλφινο της Ινδίας και του Ειρηνικού, Tursiops aduncus
        
    • + Γένος Lissodelphis
      
      • # Northern Rightwhale Dolphin, Lissodelphis borealis
        
      • # Southern Rightwhale Dolphin, Lissiodelphis peronii
        
    • + Γένος Sotalia
      
      • # Tucuxi, Sotalia fluviatilis
        
    • + Γένος Sousa
      
      • # Υβοδέλφινο, Sousa chinensis
        
        • * Κινέζικο λευκό δελφίνι, Sousa chinensis chinensis
          
      • # Υβοδέλφινο του Ατλαντικού, Sousa teuszii
        
    • + Γένος Stenella
      
      • # Atlantic Spotted Dolphin, Stenella frontalis
        
      • # Clymene Dolphin, Stenella clymene
        
      • # Pantropical Spotted Dolphin, Stenella attenuata
        
      • # Spinner Dolphin, Stenella longirostris
        
      • # Ζωνοδέλφινο, Stenella coeruleoalba
        
    • + Γένος Steno
      
      • # Στενόρυγχο δελφίνι, Steno bredanensis
        
    • + Γένος Cephalorynchus
      
      • # Χιλιανό δελφίνι, Cephalorhynchus eutropia
        
      • # Δελφίνι του Κόμμερσον, Cephalorhynchus commersonii
        
      • # Δελφίνι του Χέβισαϊντ, Cephalorhynchus heavisidii
        
      • # Δελφίνι του Έκτορα, Cephalorhynchus hectori
        
    • + Γένος Grampus
      
      • # Σταχτοδέλφινο, Grampus griseus
        
    • + Γένος Lagenodelphis
      
      • # Δελφίνι του Φρέιζερ, Lagenodelphis hosei
        
    • + Γένος Lagenorhyncus
      
      • # Δελφίνι με λευκές πλευρές του Ατλαντικού (Atlantic White-Sided Dolphin), Lagenorhynchus acutus
        
      • # Dusky Dolphin, Lagenorhynchus obscurus
        
      • # Hourglass Dolphin, Lagenorhynchus cruciger
        
      • # Δελφίνι του Ειρηνικού με λευκές πλευρές, Lagenorhynchus obliquidens
        
      • # Δελφίνι του Πηλ, Lagenorhynchus australis
        
      • # Λευκόρρυγχο δελφίνι, Lagenorhynchus albirostris
        
    • + Γένος Orcaella
      
      • # Australian Snubfin Dolphin, Orcaella heinsohni
        
      • # Δελφίνι του Ιραουάντι, Orcaella brevirostris
        
    • + Γένος Peponocephala
      
      • # Πεπονοκέφαλη φάλαινα, Peponocephala electra
        
    • + Γένος Orcinus
      
      • # Όρκα, Orcinus orca
        
    • + Γένος Feresa
      
      • # Πυγμαία όρκα, Feresa attenuata
        
    • + Γένος Pseudorca
      
      • # Ψευδόρκα, Pseudorca crassidens
        
    • + Γένος Globicephala
      
      • # Μαυροδέλφινο, Globicephala melas
        
      • # Short-finned Pilot Whale, Globicephala macrorhynchus
        
  • o Οικογένεια Πλατανιστοειδή (Platanistoidea), δελφίνια των ποταμών
    
    • + Γένος Inia
      
      • # Boto (Δελφίνι του Αμαζονίου), Inia geoffrensis
        
    • + Γένος Lipotes
      
      • # Δελφίνι του ποταμού Γιανγκτσέ (Baiji), Lipotes vexillifer (θεωρείται ότι έχει εκλείψει)
        
    • + Γένος Platanista
      
      • # Δελφίνι του Γάγγη, Platanista gangetica
        
      • # Δελφίνι του ποταμού Ινδού, Platanista minor
        
    • + Γένος Pontoporia
      
      • # Δελφίνι του Λα Πλάτα (La Plata Dolphin) (Franciscana), Pontoporia blainvillei

Έξι είδη από την οικογένεια Δελφινίδες αποκαλούνται κοινά «φάλαινες», ωστόσο αποτελούν δελφίνια με την αυστηρή έννοια του όρου.

* Πεπονοκέφαλη φάλαινα, Peponocephala electra
* Όρκα, Orcinus orca
* Πυγμαία όρκα, Feresa attenuata
* Ψευδόρκα, Pseudorca crassidens
* Long-finned Pilot Whale, Globicephala melas
* Short-finned Pilot Whale, Globicephala macrorhynchus

Εξέλιξη και ανατομία

Η ανατομία του δελφινιού (*)

Εξέλιξη

Τα σημερινά δελφίνια, όπως και οι φάλαινες, κατάγονται από τα χερσαία Αρτιοδάκτυλα θηλαστικά. Κολύμπησαν στο νερό για πρώτη φορά πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια, την εποχή του Ηώκαινου.

Οι σκελετοί των σύγχρονων δελφινιών περιλαμβάνουν δύο μικρά κυλινδρικά οστά λεκάνης, τα οποία πιστεύεται ότι αποτελούν υπολείμματα από τα πόδια που άλλοτε είχαν τα δελφίνια. Ο σκελετός των μπροστινών πτερυγίων των δελφινιών χωρίχεται σε δάκτυλα, όπως και των υπόλοιπων θηλαστικών. Τον Οκτώβριο του 2006 αλιεύτηκε στην Ιαπωνία ένα σπάνιο δελφίνι, που έφερε πτερύγια σε κάθε πλευρά της γενετικής του σχισμής. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτά ήταν ανεπτυγμένα από πριν πόδια.[2]

Ανατομία

Έχει χρώμα μπλε σκούρο στη ράχη και λευκό στην κοιλιά. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι το ρύγχος του, που σχηματίζει ένα πραγματικό ράμφος και αποτελείται από δύο σιαγόνες με 100 περίπου κωνικά δόντια. Ανάμεσά τους υπάρχουν κενά, ώστε να προσαρμόζονται τα δόντια της κάτω γνάθου. Διαθέτει ένα σταθεροποιητικό ραχιαίο πτερύγιο, όπως οι καρχαρίες. Το πτερύγιο της ουράς είναι οριζόντιο και κινείται προς τα πάνω και προς τα κάτω. Λείπουν εντελώς τα πίσω άκρα, ενώ τα εμπρόσθια άκρα έχουν μεταμορφωθεί σε πτερύγια. Ο εγκέφαλος του ζώου είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος: σε βάρος είναι ελαφρά μεγαλύτερος από τους ανθρώπου, ενώ η αναλογία όγκου του εγκεφάλου προς βάρος του ζώου είναι η μεγαλύτερη ανάμεσα στα θηλαστικά μετά από αυτή του ανθρώπου και της φάλαινας. Η αναπνοή του γίνεται με πνεύμονες. Μπορεί να φθάσει σε μήκος τα 2 μέτρα περίπου.

Τα δελφίνια δεν έχουν τρίχωμα, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα θηλαστικά, Ωστόσο, γεννιούνται με λίγες τρίχες στην άκρη του ράμφους τους, τις οποίες χάνουν λίγο μετά τη γέννησή τους.[3] Η μόνη εξαίρεση είναι το δελφίνι του ποταμού Μπότο, το οποίο έχει μικρές τρίχες στο ράμφος.[4]

Τα αναπαραγωγικά τους όργανα βρίσκονται στο κάτω μέρος του σώματος. Τα αρσενικά έχουν δύο οπές, μία που κρύβει το πέος και μία πίσω για τον πρωκτό. Τα θηλυκά έχουν μία γενετική οπή, που στεγάζει τον κόλπο και τον πρωκτό. Σε καθεμιά πλευρά της γενετικής οπής των θηλυκών βρίσκεται και ένας γαλακτοφόρος αδένας. Οι μαστοί του βρίσκονται κοντά στους βουβώνες. Το γάλα εκτοξεύεται κατευθείαν στο στόμα του νεογνού. Η περίοδος θηλασμού διαρκεί τουλάχιστον έξι μήνες.

Αισθήσεις

Τα περισσότερα δελφίνια βλέπουν πολύ καλά τόσο μέσα όσο και έξω από το νερό, ενώ η ακοή τους είναι ανώτερη από αυτήν του ανθρώπου. Αν και έχουν από ένα μικρό αυτί σε κάθε πλευρά του κεφαλιού τους, πιστεύεται ότι η ακοή μέσα στο νερό γίνεται με τη μετάδοση των ηχητικών κυμάτων από την κάτω σιαγόνα στο μέσο ους. Η ακοή τους χρησιμοποιείται και σαν σύστημα ηχοεντοπισμού, που τα βοηθά να προσανατολίζονται και να κινούνται. Πιστεύεται ότι σε αυτό βοηθά η διάταξη των δοντιών τους, που συλλέγουν σαν κεραίες τους ήχους και βοηθούν στον καθορισμό της θέσης των αντικειμένων[5] Η αφή τους είναι επίσης αρκετά καλή, ενώ στερούνται οσφρητικών νεύρων και για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι απουσιάζει σε αυτά η αίσθηση της όσφρησης.[6]. Ωστόσο, διαθέτουν γεύση και μπορούν να προτιμούν συγκεκριμένα είδη ψαριών. Ο αισθητηριακός ρόλος των τριχών στο ρύγχος τους, αν υπάρχει, είναι άγνωστος.

Συμπεριφορά

Είναι ζώα κοινωνικά και ζουν κατά αγέλες έως δώδεκα ατόμων. Σε περιοχές όπου αφθονεί η τροφή, μπορεί να ενωθούν πολλές αγέλες και ο συνολικός πληθυσμός της ομάδας να φτάσει τα χίλια άτομα. Τα δελφίνια επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας σφυρίγματα, πλαταγίσματα και άλλους ήχους. Επίσης, χρησιμοποιούν υπέρηχους για ηχοεντοπισμό. Τα μέλη των ομάδων μπορεί να εναλλάσσονται μεταξύ τους, όμως τα δελφίνια μπορούν να οικοδομήσουν ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς. Έτσι, θα μείνουν με τα άρρωστα ή τραυματισμένα μέλη της ομάδας, βοηθώντας τα ορισμένες φορές να κολυμπήσουν. Η αλτρουιστική αυτή συμπεριφορά δεν περιορίζεται στο είδος τους. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις δελφινιών που προστατεύουν κολυμβητές από καρχαρίες κάνοντας κύκλους γύρω τους,[7][8] καθώς και δελφίνια που βοηθούν τις φάλαινες που έχουν εξωκείλει να ξαναβρούν το δρόμο προς τα ανοιχτά.

Τα ζώα αυτά δείχνουν και πολιτιστική συμπεριφορά, κάτι έως τώρα θεωρούνταν ότι είναι αποκλειστικότητα του ανθρώπου. Το 2005 στην Αυστραλία ανακαλύφθηκε ότι το είδος Ινδίας και Ειρηνικού (Tursiops aduncus) διδάσκει στα νεαρά δελφίνια τη χρήση εργαλείων, [9] συγκεκριμένα κομματιών σπόγγου που τοποθετούν στο ρύγχος τους προκειμένου να το προστατέψουν κατά το κυνήγι. Άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα παρατηρήθηκε στα ποταμίσια δελφίνια της Βραζιλίας, όπου μια μελέτη διαπίστωσε πως τα αρσενικά δελφίνια κουβαλούν κλαδιά και κομμάτια φυτών για να εντυπωσιάσουν τα θηλυκά.[10]

Τα δελφίνια διαθέτουν επίσης και επιθετικότητα, που εκδηλώνεται κυρίως μεταξύ των αρσενικών δελφινιών, συχνά για τους ίδιους λόγους που εμφανίζεται και στους ανθρώπους, όπως διαφωνίες μεταξύ συντρόφων ή ανταγωνισμό για κάποιο θηλυκό. Έχει παρατηρηθεί πως ο χαμένος μιας διαμάχης μπορεί να φύγει σε εξορία, αφήνοντας την ομάδα στην οποία ανήκε. Τα αρσενικά δελφίνια του είδους Bottlenose (ρινοδέλφινα) είναι επίσης γνωστό πως σκοτώνουν τα μικρά τους.

Αναπαραγωγή και σεξουαλικότητα

Η συνουσία στα δελφίνια γίνεται κοιλιά με κοιλιά και σε πολλά είδη γίνονται μεγάλα σε διάρκεια προκαταρκτικά παιχνίδια. Η περίοδος κύησης του θηλυκού ποικίλλει από είδος σε είδος, από 11-12 μήνες ως και γύρω στους 17 μήνες. Το θηλυκό γεννά ένα νεογνό με μήκος γύρω στα 60 εκατοστά. Το μικρό κολυμπά αμέσως, αλλά για δύο εβδομάδες ακολουθεί τη μητέρα του. Η ηλικία στην οποία φτάνουν σε σεξουαλική ωρίμανση επίσης διαφέρει ανάλογα με το είδος. Τα δελφίνια έχουν σεξουαλικές επαφές για λόγους εκτός της αναπαραγωγής, ενώ μερικές φορές εμπλέκονται σε πράξεις ομοφυλοφιλικής φύσεως.[11] Πολλές φορές η σεξουαλική συμπεριφορά των αρσενικών δελφινιών προς τα θηλυκά αλλά και προς άλλα αρσενικά είναι βίαιη[12] Περιστασιακά, τα δελφίνια μπορεί να δείξουν σεξουαλική συμπεριφορά απέναντι σε άλλα ζώα, ακόμα και στον άνθρωπο.[13]

Τροφή

Το δελφίνι τρέφεται με Κεφαλόποδα, μαλακόστρακα και επίσης μικρά ψάρια. Οι ψαράδες συνήθως το φοβούνται γιατί σχίζει τα δίχτυα τους, ωστόσο υπάρχουν αρχαίες μαρτυρίες για συνεργασία ανθρώπων και δελφινιών στο ψάρεμα, μεταξύ των άλλων από τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο,[14] ενώ μια τέτοια μορφή συνεργασίας διατηρείται ακόμα και σήμερα στην πόλη Λαγκούνα της Βραζιλίας. Εκεί, τα δελφίνια οδηγούν τα ψάρια στην ακτή όπου βρίσκονται οι ψαράδες και τους δίνουν σήμα όταν πρέπει να ρίξουν τα δίχτυα τους. Τα δελφίνια κατόπιν τρέφονται με τα ψάρια που καταφέρνουν να ξεφύγουν από τα δίχτυα.[15]

Ήχοι

Τα δελφίνια έχουν την ικανότητα να εκπέμπουν ήχους, με τους οποίους επικοινωνούν αλλά και για να κυνηγήσουν την τροφή τους. Όταν κυνηγούν, τα σήματα αυξάνονται από 1 σε 500 το δευτερόλεπτο, ώστε να σχηματίζουν ακριβείς εικόνες στον εγκέφαλό τους. Οι ήχοι που αναγνωρίζονται διακρίνονται μόλις σε τρεις κατηγορίες, μία από τις οποίες είναι τα σφυρίγματα, με τα οποία μπορούν να μεταφέρουν μηνύματα το ένα στο άλλο[16] αλλά και αναγνωριστικά της ταυτότητας κάθε δελφινιού. Τα δελφίνια χρησιμοποιούν επίσης ριπές παλμών, ο ρόλος των οποίων δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα, καθώς και πλαταγίσματα (ή κλικ), τα οποία χρησιμοποιούνται για ηχοεντοπισμό και είναι από τους δυνατότερους ήχους που παράγουν θαλάσσια ζώα.[17]

Εχθροί

Κυριότεροι εχθροί του είναι οι άνθρωποι. Ειδικότερα, πολλά δελφίνια σκοτώνονται από αλιευτικά με δίχτυα, ειδικά όσα χρησιμοποιούν αφρόδιχτα. Άλλα χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία σε πάρκα, σε τσίρκα και ενυδρεία, όπως επίσης και στις έρευνες πολλών ναυτικών ερευνητικών ινστιτούτων. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ιδρυθεί οργανώσεις για την προστασία των δελφινιών και έως ένα βαθμό έχουν τεθεί περιορισμοί στη χρήση αφρόδιχτων. Η μόλυνση των θαλασσών και των υδάτων, επίσης, έχει θέσει σε κίνδυνο πολλά είδη δελφινιών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Δελφίνι του ποταμού Γιανγκτσέ, που έχει κηρυχθεί ουσιατικά εξαφανισμένο από το 2006 (πιστεύεται ότι επιβιώνουν ένα ή δυο δελφίνια).

Άλλος σημαντικός εχθρός του δελφινιού είναι ο καρχαρίας. Το κρέας των δελφινιών τρώγεται, παρ’ όλο που κάτι τέτοιο γενικά δεν συνηθίζεται.

Μυθολογία

Τα δελφίνια είναι κοινός τόπος στην ελληνική μυθολογία. Έχουν βρεθεί πολλά νομίσματα που παριστάνουν άντρες ή αγόρια να ιππεύουν αυτά τα ζώα. Θεωρούνταν μάλιστα καλός οιωνός για ένα πλοίο να θεαθούν δελφίνια στη διάρκεια του ταξιδιού του. Στο παλάτι της Κνωσού έχουν βρεθεί τοιχογραφίες με αναπαραστάσεις δελφινιών. Στη μυθολογία του Ινδουισμού, το δελφίνι του Γάγγη σχετίζεται με τη θεότητα Γάγγα του ποταμού.

Χρήσεις

Ως θεραπεία

Στην αρχαία Ρώμη το κρέας των δελφινιών χρησιμοποιούνταν για φάρμακο. Τα δελφίνια σήμερα όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ατόμων με ψυχολογικά προβλήματα και με αναπτυξιακές δυσκολίες. Για παράδειγμα , έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της κατάθλιψης.[18] Ωστόσο, η έρευνα δέχθηκε κριτική.[19]

Στρατιωτική χρήση

Οι στρατοί πολλών χωρών χρησιμοποιούν τα δελφίνια για τη διάσωση αγνοουμένων ή παγιδευμένων ανθρώπων. Ωστόσο, η χρήση τέτοιων στρατιωτικών δελφινιών τέθηκε υπό αμφισβήτηση όταν κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ κυκλοφόρησαν φήμες ότι εκπαιδεύονταν από το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό με σκοπό να σκοτώνουν Βιετναμέζους δύτες.[20] Το 2000 έγινε γνωστό ότι δελφίνια που εκπαιδεύονταν από το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό πωλήθηκαν στο Ιράν.[21]

Στην τέχνη

Τα δελφίνια αποτελούν δημοφιλές μοτίβο στην τέχνη, που χρονολογείται από τα αρχαία χρόνια. Παραδείγματα αποτελούν το Σιντριβάνι του Τρίτωνα του Μπερνίνι.

Βιβλιογραφία

* Νέα Εγκυκλοπαιδεία, εκδ. Μαλλιάρης – Παιδεία, 2006, τ. 7, σελ. 272-73.

Παραπομπές

1. ↑ The American Heritage® Dictionary of the English Language, Fourth Edition, online entry at Dictionary.com, ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 2006.
2. ↑ Associated Press / FOX news (2006), Japanese Researchers Find Dolphin With 'Remains of Legs', άρθρο, ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου του 2006.
3. ↑ Ερευνητικό Ινστιτούτο Θαλάσσιων Θηλαστικών (IMMS), Dolphin Frequently Asked Questions: Why is a dolphin a mammal and not a fish?, το άρθρο ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 2008.
4. ↑ VirtualExplorers.org, All About Dolphins - Amazon River Dolphin fact sheet, το άρθρο ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 2008.
5. ↑ Goodson, A.D. and M. Klinowska. "A Proposed Echolocation Receptor for the Bottlenose Dolphin (Tursiops truncatus): Modelling the Receive Directivity from Tooth and Lower Jaw Geometry", in Thomas and Kastelein, eds, NATO ASI Series A: Sensory Abilities of Cetaceans, vi.196:255-267 (Plenum NY, 1990) ISBN 0-30-643695-7
6. ↑ SeaWorld, Bottlenose Dolphins - Senses, άρθρο- ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 2006.
7. ↑ CBC News (2004), Dolphins save swimmers from shark, το άρθρο ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου του 2007.
8. ↑ Celizic, Mike (08-11-2007). Dolphins save surfer from becoming shark’s bait. MSNBC (ανακτήθηκε 08-11-2007 )
9. ↑ Rowan Hooper for New Scientist (2005), Dolphins teach their children to use sponges, το άρθρο ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 2006.
10. ↑ Nic Fleming, Science correspondent for the Telegraph (2008), Dolphins woo females with bunches of weeds, Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2008.
11. ↑ Herzing D.L., Rogers C.A., for the Wild Dolphin Project, Directionality of sexual aggression in mixed-species encounters between Atlantic Spotted dolphins and Bottlenose dolphins in the Bahamas (2005), το άρθρο ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 2007.
12. ↑ Scott et. al,Aggression in bottlenose dolphins: evidence for sexual coercion, male-male competition, and female tolerance through analysis of tooth-rake marks and behaviour (2005), το άρθρο ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 2007.
13. ↑ Amy Samuels, Lars Bejder, Rochelle Constantine and Sonja Heinrich (2003), Marine Mammals: Fisheries, Tourism and Management Issues, chapter 15, pages 266 to 268, Cetaceans that are typically lonely and seek human company. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 2006.
14. ↑ M.B. Santos, R. Fernández, A. López, J.A. Martínez and G.J. Pierce (2007), Variability in the diet of bottlenose dolphin, Tursiops truncatus, in Galician waters, north-western Spain, 1990 – 2005 (.pdf), article retrieved April 3 2007.
15. ↑ The Telegraph (2006), Brazil's sexiest secret, Ανακτήθηκε 5 Αυγούστου 2008.
16. ↑ Atlantic Spotted Dolphin vocalizations, chapter Delphinid vocalizations., the dolphin communication project, το άρθρο ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου του 2007.
17. ↑ W. W. L. Au, The Sonar of Dolphins (Springer, NY, 1993).
18. ↑ Christian Antonioli and Michael A. Reveley, (2005), Randomised controlled trial of animal facilitated therapy with dolphins in the treatment of depression.
19. ↑ Biju Basil, Maju Mathews (2005). "Methodological concerns about animal facilitated therapy with dolphins". BMJ 331 (7529): 1407. DOI:10.1136/bmj.331.7529.1407.
20. ↑ PBS - Frontline, The Story of Navy dolphins., το άρθρο ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου του 2008.
21. ↑ BBC News (2000), Iran buys kamikaze dolphins, το άρθρο ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου του 2008.

Εξωτερικές συνδέσεις

• Weekly Radio Segments from With the Wild Things: Dolphins
• Δελφίνια και σημασία τους στην παγκόσμια μυθολογία.
• Ινστιτούτο για τα δελφίνια
• Ερευνητικό κέντρο για τα δελφίνια
• Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ανάπτυξης των Δελφινιών, Cetacean origins, Thewissen Lab
• Tursiops.org:Ειδήσεις για κητώδη
• Red Sea Spinner Dolphin -Φωτοθήκη
• David's Dolphin Images
• National Geographic