Ο μανάτος είναι μεγάλο υδρόβιο θηλαστικό ζώο της οικογένειας των τριχεχιδών, της τάξης των σειρηνοειδών. Η ονομασία προέρχεται από την ισπανική λέξη manatí, των μέσων του 16ου αιώνα, που με τη σειρά της προέρχεται από το manáti, λέξη διαλέκτου της Καραϊβικής που σημαίνει «μαστός».

Παρουσιαστικό

Παρότι οι αντιπρόσωποι των σειρηνοειδών τριχεχίδες και ντιγκονγκίδες (ή αλικορίδες) μοιάζουν πολύ και καλούνται εξίσου «θαλάσσιες αγελάδες», έχουν διαφορές όσον αφορά το σχήμα του κρανίου και της ουράς. Το ντιγκόνγκ, που είναι και μικρότερο σε μέγεθος, έχει ουρά διχαλωτή, που στο σχήμα μοιάζει με την ουρά της φάλαινας, ενώ ο μανάτος έχει ουρά με σχήμα κουπιού. Οι μανάτοι ζυγίζουν από 500 κιλά έως 1 τόννο.

Πού ζει

Ο μανάτος περνά τον περισσότερο χρόνο του σε ρηχά νερά και κατοικεί στις ρηχές παραλιακές περιοχές και τα ποτάμια της Καραϊβικής και του κόλπου του Μεξικού (T. manatus, Μανάτος των Δυτικών Ινδιών), της λεκάνης του Αμαζονίου (T. inunguis, μανάτος του Αμαζονίου) και της Δυτικής Αφρικής (T. senegalensis, αφρικανικός μανάτος). Συχνά ζει κοντά σε βιομηχανικές μονάδες, γιατί κοντά σε αυτές τα νερά είναι ζεστά και δεν χρειάζεται να μετακινηθεί προς αναζήτηση πιο ζεστών νερών το χειμώνα. Από το Νοέμβριο έως το Μάρτιο, οι μανάτοι των Δυτικών Ινδιών αποδημούν στα ποτάμια της Φλόριντα. Ο μανάτος μπορεί να ζήσει και σε αιχμαλωσία.

Τρόπος ζωής

Ο μανάτος είναι αργοκίνητος, περίεργος και καθόλου επιθετικός. Τη μισή μέρα κοιμάται μέσα στο νερό, κι ανεβαίνει στην επιφάνεια για να πάρει αέρα κάθε 20 λεπτά.

Τι τρώει

Οι μανάτοι είναι φυτοφάγοι και τρώνε πάνω από 60 διαφορετικές ποικιλίες υδρόβιων φυτών, όπως φύλλα μαγγρόβιου, και είδη φυκιών, χρησιμοποιώντας το πάνω χείλος τους. Ένας ενήλικος μανάτος τρώει καθημερινά ποσότητα φυτών ίση με το 9% του σωματικού βάρους του. Ο μανάτος των Αντιλλών τρώει και ψάρια από δίχτυα. Όπως όλα τα σειρηνοειδή, ο μανάτος έχει αργό μεταβολισμό.

Κίνδυνοι

Και τα τρία είδη μανάτων απειλούνται με εξαφάνιση. Παρότι δεν υπάρχουν ζώα που να κυνηγούν το μανάτο, η ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών έχει περιορίσει τους τόπους όπου κατοικεί. Πολλοί μανάτοι σκοτώνονται σε συγκρούσεις με σκάφη, ενώ καμμιά φορά τα διάφορα δολώματα που καταπίνουν μπορούν να φράξουν το πεπτικό τους σύστημα προκαλώντας τους αργό θάνατο. Άλλη αιτία αργού θανάτου είναι τα τραύματα από συγκρούσεις με σκάφη, που στη συνέχεια μολύνονται. Αυτά τα ζώα επηρεάζονται επίσης από τα «κόκκινα ρεύματα», τον πολλαπλασιασμό φυκιών που αφαιρεί το οξυγόνο από το νερό.

Το κυνήγι του μανάτου

Οι ιθαγενείς της Καραϊβικής συνήθιζαν να κυνηγούν το μανάτο για το κρέας του, αν κι αυτό σήμερα δεν είναι πολύ συνηθισμένο. Όταν έφτασε στην περιοχή ο Χριστόφορος Κολόμβος, το κυνήγι του μανάτου αποτελούσε καθιερωμένο επάγγελμα. Οι ιθαγενείς Ινδιάνοι κυνηγούσαν μανάτους για να φτιάξουν μεταξύ άλλων ασπίδες, κανό και παπούτσια. Οι Ρωμαιοκαθολικοί άποικοι ταξινόμησαν τον μανάτο ως ψάρι, αφού ζούσε στο νερό, κι έτσι επιτρεπόταν να φάνε το κρέας του τις Παρασκευές, όπου η νηστεία τους απαγόρευε το κρέας στεριανού ζώου. Επίσης τα κόκαλα των μανάτων θεωρούνταν πολύτιμα. Παρότι το κυνήγι του μανάτου απαγορεύτηκε το 1893, η λαθροθηρία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Συστηματική Ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia)

Τάξη: Σειρηνοειδή (Sirenia)
Οικογένεια: Τριχεχίδες (Trichechidae)
Υποοικογένεια:
Γένος: Tρίχεχος (Trichechus)
Είδος:
Επιστημονική Ονομασία
Trichechus inunguis
Trichechus manatus
Trichechus senegalensis

Θηλαστικά

Εξωτερικοί δεσμοί

Bagheera Εκπαιδευτική σελίδα με τα ζώα που απειλούνται από εξαφάνιση