Εξέλιξη (βιολογία)

Δαρβίνος

Εισαγωγή

Με ελάχιστους τεχνικούς όρους

Εξέλιξη (Evolution) είναι η αλλαγή που παρατηρείται στους πληθυσμούς οργανισμών με το πέρασμα των χρόνων, από γενιά σε γενιά. Οι απόγονοι διαφέρουν από τους γονείς τους με διάφορους τρόπους. Όταν αυτές οι διαφορές είναι χρήσιμες, ο απόγονος έχει μια μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής, καθιστώντας τα διαφορετικά του χαρακτηριστικά πιό κοινά στην επόμενη γενιά μέσα από τους απογόνους του. Κατ' αυτό τον τρόπο, οι διαφορές μπορούν να συσσωρευτούν κατά τη διάρκεια του χρόνου, ένα γεγονός που οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές σε έναν πληθυσμό. Η εξέλιξη εμφανίζεται μέσω των αλλαγών στα γονίδια, των "συνταγών" για την κατασκευή του οργανισμού. Όταν ένας οργανισμός αναπαράγεται, οι μικρές τυχαίες αλλαγές στα γονίδια καθιστούν τον απόγονο διαφορετικό από το γονέα. Μερικές φορές αυτές οι αλλαγές βοηθούν τον απόγονο να επιζήσει και να αναπαραχθεί. Όταν αυτό συμβαίνει, τα γονίδια για τα ευεργετικά χαρακτηριστικά μεταφέρονται στον απόγονο του οργανισμού, και γίνονται πιό κοινά στην επόμενη γενεά. Τα γονίδια που δεν βοηθούν τους οργανισμούς να αναπαραχθούν μπορούν να γίνουν σπανιότερα ή να αποβληθούν εντελώς από τον πληθυσμό. Αυτό καλείται φυσική επιλογή, και αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της εξέλιξης. Μέσω της φυσικής επιλογής, οι πληθυσμοί των οργανισμών αλλάζουν αργά κατά τη διάρκεια του χρόνου όπως προσαρμόζονται στις αλλαγές στα περιβάλλοντά τους.

Η επιστημονική θεωρία της εξέλιξης δηλώνει ότι όλα τα έμβια όντα προέρχονται από έναν ενιαίο κοινό πρόγονο από το απόμακρο παρελθόν. Αυτή η ιδέα καλείται κοινή προέλευση της ζωής. Από την αρχή της ζωής, η εξέλιξη έχει μετασχηματίσει τα πρώτα είδη σε όλο και περισσότερα διαφορετικά είδη δεδομένου ότι η ζωή έχει βρεί ποικίλους τρόπους να επιζήσει και να ακμάσει. Αυτό έχει οδηγήσει στις πολλές διαφορετικές μορφές της ζωής που υπάρχουν σήμερα.

Με περισσότερους τεχνικούς όρους

Στην Βιολογία με τον όρο εξέλιξη περιγράφεται η αλλαγή των κληρονομούμενων χαρακτηριστικών ενός πληθυσμού από γενιά σε γενιά. Τα χαρακτηριστικά καθορίζονται από την έκφραση των γονιδίων που αντιγράφονται και μεταφέρονται στην επόμενη γενιά κατά την αναπαραγωγή. Μεταλλαγές και άλλες τυχαίες αλλαγές στα γονίδια, έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν την εμφάνιση νέων ή αλλαγμένων χαρακτηριστικών, διαφορών στο γενετικό υλικό, που κληρονομούνται στους οργανισμούς. Το φαινόμενο της εξέλιξης λαμβάνει χώρα όταν οι κληρονομούμενες διαφορές γίνονται ποιό κοινές ή ποιό σπάνιες σε έναν πληθυσμό, είτε μη τυχαία μέσω της φυσικής επιλογής είτε τυχαία μέσω γενετικής μετατόπισης.

Φυσική επιλογή είναι η διαδικασία μέσω της οποίας κληρονομούμενα χαρακτηριστικά τα οποία ευνοούν την επιβίωση γίνονται ποιό κοινά, και χαρακτηριστικά που βλάπτουν την επιβίωση πιο σπάνια. Αυτό συμβαίνει γιατί άτομα με χαρακτηριστικά που έχουν πλεονεκτήματα, μεταβιβάζουν περισσότερα αντίγραφα των χαρακτηριστικών αυτών στις επόμενες γενιές. [1][2] Μέσα από ένα μεγάλο αριθμό από γενιές, η προσαρμογή έρχεται μέσα από έναν συνδυασμό αλλεπάλληλων, μικρών, τυχαίων αλλαγών στα χαρακτηριστικά και την φυσική επιλογή των αλλαγών που ευνοούν την καλύτερη προσαρμογή του οργανισμού στο περιβάλλον του. [3] Σε αντίθεση με αυτό τον μηχανισμό, η γενετική μετατόπιση δημιουργεί τυχαίες αλλαγές στη συχνότητα των χαρακτηριστικών σε ένα πληθυσμό. Η γενετική μετατόπιση γεννιέται από το στοιχείο του τυχαίου στην επιτυχία ατόμων στην αναπαραγωγή.

Το είδος είναι μιά ομάδα ατόμων τα οποία μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους. Όταν ένα είδος διαχωρίζεται σε πληθυσμούς οι οποίοι δεν είναι δυνατον να δυνατόν να αναπαραχθούν μεταξύ τους (γενετική απομόνωση), μεταλλαγές, γενετική απόκλιση, και η επιλογή διαφορετικών χαρακτηριστικών από διαφορετικά περιβάλλοντα, οδηγούν μέσα απο διαδοχικές γενιές στη συσσώρευση διαφορών και τη δημιουργία ενός νέου είδους (ειδογένεση)[4] Οι ομοιότητες ανάμεσα στους οργανισμούς υπονοούν ότι όλα τα είδη προέρχονται από ενα μοναδικό προγονικό είδος μέσα από την διαδικασία της σταδιακής διαφοροποίησης. [1].

Η θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής προτάθηκε πρώτα από τον Κάρολο Δαρβίνο και τον Άλφρεντ_Ράσελ_Γουάλας και οι λεπτομέρειες της καταγράφηκαν στο βιβλιο που έγραψε ο Δαρβίνος το 1859 "Περί της προέλευσης των ειδών"[5]. Κατά τη δεκαετία του 1930, η φυσική επιλογή συνδυάστηκε με τη θεωρία του Μέντελ για την κληρονομικότητα και δημιούργησαν την συνθετική θεωρία της εξέλιξης, ή σύγχρονη σύνθεση, όπου οι "μονάδες" της εξέλιξης (γονίδια) συνδυάστηκαν με τον "μηχανισμό" της (φυσική επιλογή). Αυτή η σημαντική θεωρία, η οποία εξηγεί αλλά και προβλέπει, αποτελεί το κεντρικό δόγμα της σύγχρονης Βιολογίας και ερμηνεύει τις διαφορετικές μορφές ζωής στην Γη[6].


Ιστορία της εξελικτικής σκέψης

Εξελικτικές ιδέες όπως ο "κοινός πρόγονος" και η διαμετάλλαξη των ειδών ηπήρχαν τουλάχιστον απο τον 6ο αιώνα π.Χ. όταν εκφράστηκαν από τον φιλόσοφο Αναξίμανδρο. [7] Όταν η βιολογική γνώση αυξήθηκε τον 18ο αιώνα, άρχισαν να παρουσιάζονται παρόμοιες ιδέες, αρχίζοντας με τον Pierre Maupertuis το 1745, με τη συμβολή φυσικών φιλοσόφων όπως ο 'Ερασμος Δαρβίνος και ο Λαμάρκ.[8] Το 1858, ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας διατύπωσαν την θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής με τις ανακοινώσεις τους για 'Περί της τάσης των ειδών να δημιουγούν ομάδες' και 'Περί της διαιώνισης των ειδών μέσω φυσικών μεθόδων επιλογής'. [9] Λίγο μετά, στην δημοσίευση της "Προέλευσης των ειδών" ο Δαρβίνος διατύπωσε αναλυτικά τα επιχειρήματα που υποστήριζαν την θεωρία και οδήγησε στην σταδιακή αποδοχή του φαινομένου της εξέλιξης.

Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες

Ακόμη και πριν από την δημοσίευση της "Προέλευσης των ειδών", η ιδέα της εξέλιξης της ζωής ήταν πεδίο αμφισβήτησης. Η εξέλιξη ακόμη και σήμερα αποτελεί πεδίο αντιπαλότητας, αλλά όχι σχετικά με το επιστημονικό κομμάτι. Οι διαφωνίες περιστέφονται κυρίως γύρω από τις φιλοσοφικές, κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της θεωρίας της εξέλιξης. Η πρόταση ότι η βιολογική εξέλιξη λαμβάνει χώρα μεσω του μηχανισμού της φυσικής επιλογής δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από κανέναν στον επιστημονικό χώρο. [10]

Όπως αναγνώρισε πολύ νωρίς ο ίδιος ο Δαρβίνος, η εξέλιξη του Ανθρώπου είναι το μεγαλύτερο πεδίο αμφισβήτησης της εξελικτικής σκέψης. Κάποιοι άνθρωποι διαφωνούν στην ιδέα ότι ο άνθρωπος προήλθε με φυσικές διαδικασίες χωρίς υπερφυσική (Θεϊκή) παρέμβαση. Πολλοί θρησκευόμενοι αποδέχονται πλεον την εξέλιξη όπως και άλλες επιστημονικές θεωρίες, καθώς η θεολογική σκέψη έχει και αυτή εξελιχθεί, αλλά άλλοι πάλι πιστεύουν ότι η εξέλιξη αντιτείθεται στην πίστη τους στο Θείο. [11] Σε ορισμένες χώρες – κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες – οι διαφωνίες ανάμεσα στην επιστημονική και την θρησκευτική διδασκαλία έχουν δημιουργήσει μία μεγάλη διαφωνία σε πολιτικό και εκπαιδευτικό επίπεδο, [12] παρόλο που και άλλες θεωρίες όπως η κοσμολογία [13] και οι επιστήμες της Γης [14] αντιτίθενται σε συγκεκριμένα θρησκευτικά διδάγματα.

Η εξελικτική βιολογία έχει δημιουργήσει τις μεγαλύτερες διαφωνίες και αντιδράσεις. Η εξέλιξη επίσης κατά καιρούς θεωρήθηκε ότι προώθησε φιλοσοφικές θέσεις που υποστηρίζουν διακρίσεις και ρατσισμό. Για παράδειγμα, οι ιδέες περί ευγονικής του Francis Galton διαφοροποιήθηκαν σε επιχειρήματα που υποστήριζαν την βελτίωση της ανθρώπινης δεξαμενής γονιδίων μέσα από μια πολιτική επιλεκτικής αναπαραγωγής. [15] Ένα άλλο παράδειγμα όπου η εξέλιξη χρησιμοποιήθηκε λανθασμένα είναι ο 'Κοινωνικός Δαρβινισμός', ένας όρος που εκφράζει τις θέσεις ενός Βρεττανικού κινήματος του 19ου αιώνα για την "επιβίωση του καλύτερα προσαρμοσμένου" στο εμπόριο και τις ανθρώπινες κοινωνίες και χρησιμοποιήθηκε και από άλλους για να δικαιολογήσει τις κοινωνικές ανισότητες, τον ρατσισμό και τον ιμπεριαλισμό. [16] Οι σύγχρονοι επιστήμονες και φιλόσοφοι θεωρούν ότι αυτές οι ιδέες ούτε επιβάλλονται από την θεωρία της εξέλιξης ούτε υποστηρίζονται απο δεδομένα.[17]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Futuyma, Douglas J. (2005). Evolution. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates, Inc..
  2. ↑ Lande R, Arnold SJ (1983). "The measurement of selection on correlated characters". Evolution 37: 1210–26}. DOI:10.2307/2408842.
  3. ↑ Mechanisms: the processes of evolution. Understanding Evolution. University of California, Berkeley. Ανακτήθηκε 2006-07-14 .
  4. ↑ Gould, Stephen J. (2002). The Structure of Evolutionary Theory. Belknap Press.
  5. ↑ Darwin, Charles (1860). On the Origin of Species, 2nd, John Murray, p. 490..
  6. ↑ IAP Statement on the Teaching of Evolution. The Interacademy Panel on International Issues (2006). Ανακτήθηκε 2007-04-25 .
    *Statement on the Teaching of Evolution. American Association for the Advancement of Science (2006). Ανακτήθηκε 2007-04-25 ..
  7. ↑ Wright, S (1984). Evolution and the Genetics of Populations, Volume 1: Genetic and Biometric Foundations. The University of Chicago Press.
  8. ↑ Terrall, M (2002). The Man Who Flattened the Earth: Maupertuis and the Sciences in the Enlightenment. The University of Chicago Press.
  9. ↑ Wallace, A, Darwin, C (1858). "On the Tendency of Species to form Varieties, and on the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection". Journal of the Proceedings of the Linnean Society of London. Zoology 3: 53–62. Ανακτήθηκε στις 2007-05-13.
  10. ↑ For an overview of the philosophical, religious, and cosmological controversies, see: Dennett, D (1995). Darwin's Dangerous Idea: Evolution and the Meanings of Life. Simon & Schuster.
    *For the scientific and social reception of evolution in the 19th and early 20th centuries, see: Johnston, Ian C.. History of Science: Origins of Evolutionary Theory. And Still We Evolve. Liberal Studies Department, Malaspina University College. Ανακτήθηκε 2007-05-24 .
    *Bowler, PJ (2003). Evolution: The History of an Idea, Third Edition, Completely Revised and Expanded. University of California Press.
    *Zuckerkandl E (2006). "Intelligent design and biological complexity". Gene 385: 2–18.
  11. ↑ Sarfati, J. Evolution & creation, science & religion, facts & bias. Answers in Genesis. Ανακτήθηκε 2007-04-16 .
  12. ↑ Miller JD, Scott EC, Okamoto S (2006). "Science communication. Public acceptance of evolution". Science 313 (5788): 765—66.
  13. ↑ Spergel, D. N., et al. (2003). "First-Year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) Observations: Determination of Cosmological Parameters". The Astrophysical Journal Supplement Series 148: 175–94. DOI:10.1086/377226.
  14. ↑ Wilde SA, Valley JW, Peck WH, Graham CM (2001). "Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago". Nature 409 (6817): 175–78.
  15. ↑ Kevles DJ (1999). "Eugenics and human rights". BMJ 319 (7207): 435–8.
  16. ↑ On the history of eugenics and evolution, see Kevles, D (1998). In the Name of Eugenics: Genetics and the Uses of Human Heredity. Harvard University Press.
  17. ↑ Darwin strongly disagreed with attempts by Herbert Spencer and others to extrapolate evolutionary ideas to all possible subjects; see Midgley, M (2004). The Myths we Live By. Routledge, 62.
    *Allhoff F (2003). "Evolutionary ethics from Darwin to Moore". History and philosophy of the life sciences 25 (1): 51–79.

Βιβλιογραφία

Εισαγωγές στο θέμα (στα Ελληνικά)

  • Dawkins R (1994). Ο τυφλός ωρολογοποιός. Αθήνα: Κάτοπτρο.
  • Dawkins R (1995). Ο ποταμός της ζωής. Αθήνα: Κάτοπτρο.
  • Mayr Ε (1995). Τι είναι η εξέλιξη. Αθήνα: Κάτοπτρο.

Εισαγωγές στο θέμα (στα Αγγλικά)

  • Jones S (2001). Almost Like a Whale: The Origin of Species Updated.. New York: Ballantine Books.
  • Dawkins R (2006). The Blind Watchmaker. London: Penguin Books Ltd.
  • Charlesworth CB, Charlesworth D (2003). Evolution. Oxfordshire: Oxford University Press.
  • Gould SJ (1989). Wonderful Life: The Burgess Shale and the Nature of History. New York: W.W. Norton.
  • Carroll S (2005). Endless Forms Most Beautiful. New York: W.W. Norton.

Ιστορία της σκέψης της εξέλιξης (στα Αγγλικά)

  • Larson EJ (2004). Evolution: The Remarkable History of a Scientific Theory. New York: Modern Library.
  • Zimmer C (2001). Evolution: The Triumph of an Idea. London: HarperCollins.

Εξειδικευμένη βιβλιογραφία (στα Αγγλικά)

  • Gould SJ (2002). The Structure of Evolutionary Theory. Cambridge: Belknap Press (Harvard University Press).
  • Futuyma DJ (2005). Evolution. Sunderland: Sinauer Associates.
  • Mayr E (2001). What Evolution Is. New York: Basic Books.
  • Coyne JA, Orr HA (2004). Speciation. Sunderland: Sinauer Associates.
  • Smith JM, Szathmáry E (1997). The Major Transitions in Evolution. Oxfordshire: Oxford University Press.

Διασυνδέσεις

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org + LivePedia.gr http://www.livepedia.gr/. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>


www.hellenica.de