Ιστορία

Στην αρχαιότητα ήταν επαρχία της Περσίας και τον 11ο αιώνα κατακτήθηκε από τους Σελτζούκους Τούρκους. Το 1828 το βόρειο τμήμα του παραχωρήθηκε στην Ρωσία και το 1918 ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία. Το Αζερμπαϊτζάν απέκτησε πολιτική οντότητα το 1920 (28 Απριλίου) ενώ έγινε ομόσπονδη δημοκρατία της Σοβιετικής ένωσης το 1936. Ανακηρύχθηκε κράτος κυρίαρχο το 1989 και ανεξάρτητο στις 30 Αυγούστου 1991 Στο Αζερμπαϊτζάν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 έγινε μία από τις μεγαλύτερες εθνικιστικές αναταραχές που έλαβαν χώρα στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ.

Τον Φεβρουάριο του 1988 η αυτόνομη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ όπου υπήρχε έντονο το Αρμένικο στοιχείο αποφάσισε την προσχώρηση της στην Αρμενία. Ακολούθησε η αντίδραση της Μόσχας που απέρριψε κατηγορηματικά την προοπτική αυτής της ένωσης. Αποτέλεσμα ήταν να εκδηλωθούν αιματηρές διαδηλώσεις στο Σουμκαγίτ του Αζερμπαϊτζάν που στοίχισαν την ζωή σε 32 άτομα.

Στην Αρμενία οργανώθηκαν μεγάλες απεργίες και παρότι η κυβέρνηση της Ε.Σ.Σ.Δ έκανε κάποιες παραχωρήσεις στους Αρμένιους της περιοχής , αυτές δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές. Επίσης δημιουργήθηκε μεγάλη δυσαρέσκεια των Αζέρων όταν η περιοχή περιήλθε στην δικαιοδοσία της κυβέρνησης της Μόσχας σε μια προσπάθεια επίλυσης της κρίσης. Η δυσαρέσκεια αυτή οδήγησε στην διεκδίκηση της ανεξαρτησίας του Αζερμπαϊτζάν και ο Σοβιετικός στρατός επενέβη στο Μπακού τον Ιανουάριο του 1990. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής ένωσης το Αζερμπαϊτζάν έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία με πρόεδρο το πρώην ισχυρό ηγετικό στέλεχος του ΚΚ Αγιάζ Μουταλίμποφ και προσχώρησε στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών. Ο πόλεμος μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων συνεχίσθηκε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με νικητές τους Αρμενίους και ο Μουταλίμποφ κατηγορήθηκε ως υπαίτιος με αποτέλεσμα να τον διαδεχθεί ο Γιαγκούμπ Μαμέντοφ πρώην Κομμουνιστής που διώχθηκε όταν οι Αρμένιοι κατέλαβαν την σημαντική πολιτισμική για το Αζερμπαϊτζάν πόλη Σουσά. Επανήλθε για λίγο ο Μουταλίμποφ αλλά μετά από μεγάλες διαδηλώσεις εκδιώχθηκε. Τον Ιούνιο του 1992 ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος ο Ισα Γκαμπάροφ στέλεχος του λαϊκού μετώπου. Στις εκλογές που ακολούθησαν εξελέγη ο ηγέτης του λαϊκού μετώπου Αμπουλφέζ Ελτσιμπέι. Η απειρία των στελεχών του , η διαφθορά ορισμένων από αυτούς , η αποτυχία της αντιμετώπισης των προβλημάτων του λαού και οι στρατιωτικές επιτυχίες των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ καθώς και η στάση των στρατιωτικών υπό τον στρατηγό Χουσεΐνοφ οδήγησαν τον Ελτσιμπέι σε φυγή. Ο πρόεδρος της βουλής της περιοχής του Ναχιτσεβάν Χεϊντάρ Αλίγιεφ έγινε προσωρινός πρόεδρος της δημοκρατίας και αργότερα με δημοψήφισμα εξελέγη παίρνοντας το 99% των ψήφων ο δε Χουσεΐνοφ χρίστηκε πρωθυπουργός. Το συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα καλώντας τους Αρμένιους να αποχωρήσουν από τα εδάφη που είχαν καταλάβει ενώ άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής. Ο Αλίγιεφ άρχισε συνομιλίες με τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ και κατέληξε σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στα τέλη Ιουλίου 1993.Όμως τον Αύγουστο γίνεται νέα επίθεση των Αρμενίων στο νότο και το Ιράν έστειλε στρατό για να παρεμποδίσει την είσοδο των χιλιάδων προσφύγων στα εδάφη του. Ο πρόεδρος της βουλής του Ναγκόρνο Καραμπάχ δέχθηκε την αποχώρηση των στρατευμάτων απο τις περιοχές του Αζερμπαϊτζάν με τον όρο την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της περιοχής του.΄

Η όλη κατάσταση αυτή και η πολιτική αστάθεια έφερε τεράστια οικονομικά προβλήματα στο Αζερμπαϊτζάν και ο Αλίγιεφ προσπάθησε την προσέγγιση της χώρας με την Ρωσία και το Ιράν σε θέματα πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας. Τον Οκτώβριο του 1994 υποστηρικτές του πρωθυπουργού Χουσεΐνοφ προσπάθησαν να καταλάβουν την εξουσία καθώς και το Μάρτιο του 1995 μία ομάδα των δυνάμεων ασφαλείας. Και οι δύο απόπειρες απέτυχαν, ο Χουσεΐνοφ διέφυγε στην Ρωσία ενώ ανώτατοι στρατιωτικοί και μέλη της αντιπολίτευσης καταδικάστηκαν.

Τον Νοέμβριο του 1995 μετά από απαγόρευση καθόδου στις εκλογές των Κομμουνιστών και Ισλαμιστών ο Χεϊντάρ Αλίγιεφ κέρδισε με συντριπτική πλειοψηφία την εξουσία. Η κατάσταση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι ακόμη και σήμερα συγκεχυμένη , η περιοχή είναι αυτόνομη δεν αναγνωρίζεται ως κράτος και έχει δικό της πρόεδρο. Ο Χεϊντάρ Αλίγιεφ κέρδισε και τις εκλογές του 1998 και μετά από προβλήματα υγείας παρέδωσε την εξουσία στον γιο του Ιλχάμ το 2003.

Πολιτικά

Η χώρα είναι Προεδρική Δημοκρατία. Το 2009, έπειτα από δημοψήφισμα καταργήθηκε το όριο στις θητείες στο ύπατο αξίωμα της χώρας.Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[2].Το Σύνταγμα υιοθετήθηκε στις 12 Νοεμβρίου του 1995 και τροποποιήθηκε με δημοψήφισμα στις 24 Αυγούστου του 2002.

Συνταγματικό δημοψήφισμα 2009

Στις 18 Μαρτίου του 2009 διεξήχθη δημοψήφισμα για αλλαγή του Συντάγματος. Η κυριότερη πρόταση ήταν να καταργηθεί το όριο στη θητεία του προέδρου της χώρας.[4] Το μέτρο εγκρίθηκε από το 92% των Αζέρων που ψήφισαν παρά το κάλεσμα της αντιπολίτευσης να μην προσέλθουν στις κάλπες.[5]

Προεδρικές εκλογές 2008

Οι πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 15 Οκτωβρίου του 2008. Την ψηφοφορία παρακολούθησαν περίπου 400 διεθνείς παρατηρητές από τον ΟΑΣΕ.[6] Ο Ιλχάμ Αλίγιεφ επανεξελέγη με 88,73% των ψήφων.Οι προεδρικές εκλογές αποτέλεσαν μία "σημαντική πρόοδο", αλλά δεν ανταποκρίθηκαν σε όλες τις δεσμεύσεις, όπως ανακοίνωσαν οι Ευρωπαίοι παρατηρητές.[7]

Δημογραφία

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 66,66 χρόνια (62,53 χρόνια οι άνδρες και 71,34 οι γυναίκες).[2]

Μεταφορές

Κύριο λιμάνι είναι η πρωτεύουσα Μπακού. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές

1. ↑ Баку (ανακτήθηκε 15-07-2007 )
2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 CIA World Fact Book
3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 World Economic Outlook Database. ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 )
4. ↑ "Azerbaijani Parliament Approves Referendum On Presidential Term Limit", Radio Free Europe/Radio Liberty, 26 Δεκεμβρίου 2008.
5. ↑ "Azeris end president's term limit", BBC News, 18 Μαρτίου 2009.
6. ↑ Καθημερινή,Ξεκίνησαν οι προεδρικές εκλογές στο Αζερμπαϊτζάν , 15 Οκτωβρίου 2008.
7. ↑ Έθνος, Φωνές "εν τη ερήμω" στο Αζερμπαϊτζάν, 16 Οκτωβρίου 2008.
8. ↑ "Seçkilər" İnformasiya Mərkəzi (στα αζερικά). "Election" Information Center (ανακτήθηκε 16-10-2008 )

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>